اثر فاصله بین ردیف بر معماری، عملکرد وش و کیفیت بذر ارقام پنبه (Gossypium hirsutum L.)

Abstract

به‏ منظور بررسی اثر فاصله ردیف بر معماری، عملکرد و کیفیت بذر پنبه یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با چهار تکرار در گرگان در سال زراعی 1391 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل فاصله ردیف در سه سطح 20، 40، و 80 سانتی‌متر در سه رقم ساحل، سپید و گلستان بود. در این مطالعه ساختار و ویژگی ‏های هندسی گیاه به‌طور معنی‏ داری تحت تأثیر فاصله ردیف قرار گرفت. به‌طوری‌که با کاهش فاصله ردیف از 80 به 20 سانتی‏متر ارتفاع بوته، تعداد و طول شاخه‏ های رویا و زایا کاهش، اما شاخص سطح برگ، ماده خشک تولید شده در واحد سطح و ارتفاع تشکیل قوزه به‌طور معنی‏ داری افزایش یافتند. با وجود کاهش معنی ‏دار تعداد و اندازه قوزه در هر بوته با کاهش فاصله ردیف، عملکرد وش ثابت بود که این به دلیل افزایش تعداد بوته و در نتیجه تعداد قوزه در واحد سطح رخ داد. بیش‏ترین کیفیت بذر (جوانه ‏زنی و قدرت بذر) در رقم گلستان در فاصله ردیف 20 سانتی‌متر و در دو رقم دیگر در فاصله ردیف 40 سانتی‏متر مشاهده شد. کم‏ترین قدرت بذر در هر سه رقم در فاصله ردیف 80 سانتی‌متر به‌دست آمد. به ‏طور کلی، کاهش ارتفاع بوته و افزایش ارتفاع تشکیل قوزه (تسهیل برداشت مکانیزه)، افزایش شاخص سطح برگ و ماده خشک در واحد سطح، ثبات عملکرد و در نهایت افزایش کیفیت بذر در فاصله ردیف‏ های کم‏تر، نشان‌دهنده برتری فاصله ردیف ‏های کم در مقابل فاصله ردیف‏ های زیاد و معمول می‏ باشند.

Keywords

• تراکم بوته
• جوانه‏ زنی
• قدرت بذر
• هندسه گیاهی