Kur’ân-ı Kerîm’de Hz. Lût Kıssasında Zikredilen Olumsuz Tutum ve Davranışların Değerler Eğitimi Açısından Tahlili

Abstract

Kur’ân-ı Kerîm’in önemle üzerinde durduğu ve uyguladığı eğitim metotlarından birisi de kıssalara yer vermesidir. Bu kapsamda Kur’an’da pek çok peygamber, kişi ve topluluk kıssası yer almaktadır. Kur’an’da kıssalara yer verilmesinin bir dizi amacı vardır. Bu istikamette, insanların ibret almalarını sağlama amacı başta olmak üzere, kıssaların amaçları ile Kur’an’ın indiriliş gayesi arasında büyük bir benzerlik söz konusudur. Çünkü Kur’an insan hayatını ilgilendiren ferdî meselelerden ve toplumsal olaylardan bahsederken geçmiş peygamberlerin ve ümmetlerin yaşanmış tarihî tecrübelerine kıssalar yoluyla yer vermektedir. Kur’ân-ı Kerîm geçmiş peygamber ve ümmetlerin hikâyelerinde akıl sahibi insanlar için pek çok ibretler bulunduğunu ve bunların uydurulabilecek sözler olmayıp iman eden insanlar için rahmet ve hidayet kaynağı olduğunu vurgulamaktadır. İnananlar için bir hidayet kaynağı olan Kur’ân-ı Kerîm, kıssalar yoluyla insanlara yeni bir inanç kazandırmayı, onları batıl inançlardan uzaklaştırmayı, kısacası hayatlarını değiştirmeyi amaçlamaktadır. Bu özelliğinden hareketle Kur’an kıssaları, değerler eğitimi açısından önemli bir konuma sahiptir. Hiç şüphesiz değerler eğitimi hususunda istifade edilebilecek metotlardan biri de kıssa/hikâye ile eğitim metodudur. Nitekim Kur’an kıssaları iyi, doğru, güzel, helâl vb. değerlerin Hz. Âdem’den beri var olduğunun şahitleridir. Zira kıssalar insanlık tarihi kadar eskidir. Bu bakımdan Kur’an kıssalarına serpiştirilen pek çok değişik rol model ve olumlu-olumsuz davranış örneklerine dair anlatımlar her düzeyde insanın kendine yönelik hisseler çıkarmasına imkân oluşturmaktadır. Kıssalarda bahsi geçen değişik karakterlerin temsil ettiği roller ve bu rollerden kaynaklanan davranışların yol açtığı sonuçlarla ilgili dramatik aktarımlar muhataplarda kalıcı tutum ve davranış değişikliklerine yol açmaktadır. Bu bağlamda Kur’an’da anlatılan her bir kıssa, değerler eğitimi bakımından önem arz etmektedir. Bu çerçevede Hz. Lût kıssası da günümüz birey ve toplumlarına bir dizi ahlaki ilke ve erdemler kazandırmayı hedeflemesi bakımından üzerinde titizlikle durulması ve tahlil edilmesi gereken bir kıssadır. Nitekim Kur’an kıssalarının etki alanının sadece tarihte meydana geldiği toplumla sınırlı olmadığı, kıssaların bugünün insan ve toplumlarını da ilgilendiren boyutlarının olduğu gerçeği, Hz. Lût kıssasının değerler eğitimi açısından incelenmesinin bir gereklilik olduğunu ortaya koymaktadır. Bu bağlamda makalenin konusu “Kur’ân-ı Kerîm’de Hz. Lût Kıssasında Zikredilen Olumsuz Tutum ve Davranışların Değerler Eğitimi Açısından Tahlili” şeklinde belirlenmiştir. Hz. Lût, kırk yıl süren peygamberlik döneminde günahkâr olan ve başta erkekler arasındaki eşcinsel ilişki olmak üzere birçok kötülüğü çekinmeden işleyen kavmini Allah’a karşı gelmekten menetmiş, onları kulluk şuuruna ve Allah’a itaate davet etmiştir. Bu çerçevede Kur’ân-ı Kerîm’deki Hz. Lût kıssası, bireysel ve toplumsal ahlakı konu edinen ve ilgili konuyu mükemmel bir üslupla sunan bir kıssadır. Bu kıssada anlatılanlara göre, Hz. Lût’un kavminin ortaya koyduğu çirkin davranışlar, sözü edilen toplumun bireysel ve toplumsal ahlakı ayaklar altına aldığını göstermektedir. Günümüzde de bazı birey ve toplumların benzer ahlaki ilke ve erdemleri istismar ettikleri görülmektedir. Böyle durumlarda insanlara, geçmişte bu ahlaki ilke ve erdemleri yok sayan kişi ve toplumların yaşadıklarını anımsatmak ve onların bir dizi ibretlik sonuçlar çıkarmalarına yardımcı olmak toplumsal bir sorumluluktur. Bu doğrultuda, insani her ihtiyaçta olduğu gibi cinsel ihtiyacı da helal çerçevesinde gidermek, İslâm’ın ısrarla üzerinde durduğu konulardandır. Bu bağlamda günümüz birey ve toplumlarına, iman ve ahlak eksenli bir dünya hayatı telkin etme adına, Hz. Lût kıssasında zikredilen olumsuz tutum ve davranışları tespit etmek ayrıca önem arz etmektedir. Ancak bu şekilde insanlar, geçmişten gerekli dersleri çıkarırlar ve aynı yahut benzer ahlaksızlıklardan korunabilirler.