بررسی روابط بین سرعت رویش و ابعاد الیاف در گونه Populus nigra

Abstract

سابقه و هدف: هدف از اجرای اغلب تیمارهای جنگلداری افزایش میزان رشد قطری یا ارتفاعی درختان است. این تغییر در سرعت و یا الگوی رویش درختان بر روی ویژگی‌های چوب تأثیر‌ خواهد گذاشت. از طرفی خواص چوب و بسیاری از مواد ساخته شده از چوب به خواص آناتومیکی به‌ویژه طول الیاف بستگی دارد. بنابراین در این مطالعه اثر سرعت رویش درختان صنوبر بر روی ویژگی‌های بیومتری الیاف مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش‌ها: جهت اجرای این تحقیق، درختان صنوبرPopulus nigra کاشته شده در حوالی کرج انتخاب شدند. در مجموع جهت اجرای این تحقیق 15 درخت 10 ساله قطع و از محل برابر سینه آنها دیسکی به ضخامت 20 سانتیمتر جدا شده و به آزمایشگاه انتقال یافت. درختان قطع شده از لحاظ میزان رویش به 3 دسته تقسیم شدند- رشد آهسته، رشد متوسط و رشد سریع- که در هر دسته 5 درخت قرار گرفت. سپس میزان دقیق رویش سالانه قطری و محیطی درختان و ابعاد الیاف در حلقه‌های مجزا اندازه‌گیری شد. نتایج بدست آمده با روش‌های مختلف آماری تحلیل و ارتباط بین صفت‌های مختلف و تغییرات آنها از مغز به پوست بررسی شد. به منظور خنثی نمودن اثر سن، روابط در حلقه‌هایی با سن کامبیومی یکسان انجام شد. یافته‌ها: در درختان جوان صنوبر ارتباط بین ابعاد الیاف و سرعت رویش در بسیاری از حلقه‌ها معنی‌دار نبود. هرچند در معدودی از حلقه‌ها ارتباط معنی‌دار و مثبتی بین سرعت رویش و طول الیاف وجود داشت. ضرایب همبستگی بین رشد محیطی و طول الیاف بالاتر از مقادیر بین رشد قطری و طول الیاف بود. علی‌رغم تأثیر غیر‌قابل‌ توجه سرعت رویش بر روی ابعاد فیبر، میانگین ابعاد الیاف کل دیسک که بر اساس مساحت سالانه رویش وزنی شده بود در درختان قطورتر بیشتر بود. در درختان با رشد سریع، بیشتر مساحت دیسک در حلقه‌های سلانه دورتر از مغز که دارای ابعاد الیاف بزرگتری نسبت به حلقه‌های نزدیک به مغز هستند توزیع می‌شود. این موضوع سبب افزایش ابعاد الیاف کل دیسک با افزایش قطر درختان شد. نتیجه‌گیری: رشد محیطی نسبت به رشد قطری شاخص بهتری در بررسی رابطه بین ویژگی‌های بیومتریک الیاف و سرعت رویش می‌باشد. بر خلاف انتظار ارتباط بین طول سلول و سرعت رشد نه تنها منفی نشد بلکه در برخی حلقه‌ها این رابطه مثبت بود. افزایش میانگین وزنی شده طول الیاف کل دیسک بر اساس مساحت حلقه‌های سالانه نشان داد افزایش میزان رویش درختان جوان صنوبر تأثیر کاهشی بر روی ابعاد الیاف آنها نخواهد داشت. به نظر می‌رسد نتایح بدست آمده بر روی درختان جوان صنوبر قابل تعمیم برای همه عملیات‌های جنگلداری است که بر روی پهنای رویش تأثیر‌گذار هستند.

Keywords

• ابعاد الیاف
• رشد قطری
• رشد محیطی
• تقسیمات کامبیومی
• درخت صنوبر