تاریخ و فرهنگ (Mar 2024)
بازتاب تاریخ صدر اسلام در أنساب الأشراف بلاذری؛ مطالعه موردی اخبار مربوط به علی بنابیطالب(ع) (11-38هـ.ق)
Abstract
أنساب الأشراف تألیف احمد بنیحیی بلاذری (د. 279ق) دربردارنده روایتهای پرشمار و متنوعی دربارۀ علی بنابیطالب(ع) است که چشمپوشی از آنها در بررسی تاریخ دوران زندگانی آن حضرت ممکن نیست. باوجوداین، اهمیت روایتهای تاریخی این کتاب به طرز شایستهای مورد توجه مورخان و محققان قرار نگرفته است. در مقاله حاضر تلاش شده است تا اهمیت اخبار و روایات أنساب الأشراف دربارۀ امام علی (ع) از طریق مقایسه آن با مهمترین منابع تاریخی قبل و بعد از آن معلوم گردد. غلبه نداشتن رویکرد دینی نزد بلاذری در قیاس با نویسندگانی چون ابنسعد و طبری سبب شده است تا او تصویر جامعتری از وقایعی همچون سقیفه، شورای جانشینی عمر، قتل عثمان و نبرد جمل ارائه دهد و اخبار او دربارۀ علی بنابیطالب(ع) کاملتر باشد. همچنین تعلق خاطر او به حکومت عباسیان سبب گزینش روایتهایی در راستای تعامل عباس عموی پیامبر با علی بنابیطالب(ع) شده است.
Keywords
