Cihannüma: Tarih ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi (Dec 2018)
Mancarcık Kuyusu Cinayeti: 19. Yüzyılda Antalya’da Hovardalar, Azatlı Köleler ve Rakkase Kadınlar
Abstract
19. yüzyılda Antalya, Küçük Asya’nın orta büyüklükteki liman şehirleri arasında yer alıyordu. Coğrafi konumu nedeniyle şehrin tarımsal üretim kapasitesi sınırlıydı. Bu sebeple 19. yüzyıl boyunca şehrin nüfusu, zorunlu kitlesel göç dönemleri haricinde çok fazla değişmemişti. Bu durumun en önemli istisnası ise 1860’larda yaşanan gönüllü Rum göçüydü. Gerçekten de 1860’lardan itibaren Antalya, ticaret için Ege adalarından şehre gelen birçok Rum için kalıcı ikametgâh olmuştu. Kesif Rum göçü şehrin nüfus yapısını değiştirmiş, ayrıca toplumsal dönüşüm sürecini de tetiklemişti. Bu makalede ele alınan cinayet tam da şehrin içinde bulunduğu bu dönüşüm sürecinde işlenmiştir. Dolayısıyla, cinayeti değerlendirirken, cinayetin ardındaki nedenler ile bu dönüşüm süreci arasında bir ilişki kurmak mümkündür. Bunun dışında Mancarcık Kuyusu cinayeti; hovardalar, kocaları tarafından terk edilmiş kadınlar ve azatlı köleler gibi 19. yüzyıl Antalya’sında gündelik hayatın faili olmuş bazı toplulukları bir arada düşünmeye de imkân tanımaktadır. Görece ayrıntılı sorgu tutanakları ise sıradan insanların zihin dünyaları hakkında fikir vermektedir.Bunların yanı sıra makalede, 19. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin yaşadığı dönüşüm sürecinin sonucu olarak devletin değişen işlevleri ile taşrada artan nüfuzu ele alınmış, son olarak, yargı-altı uzlaşmanın ve toplumsal arabuluculuğun zamanla eski önemini yitirmesine değinilmiştir.
Keywords
