تحلیل حساسیت اثر عوامل اقلیمی و غیر اقلیمی بر نوسانات تراز آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت نجف‌آباد)

Abstract

این پژوهش به منظور بررسی عوامل اصلی اثرگذار بر نوسانات سطح آب زیرزمینی در دشت نجف‌آباد انجام گرفته است. جهت انجام این تحلیل، بازه زمانی 10‌ساله سال‌های 2004 تا 2014 در نظر گرفته شد و نوسانات دما، بارش، تغییرات دبی رودخانه بین دو مقطع ابتدا و انتهای محدوده مطالعاتی، تغییرات بهره‌برداری از آب زیرزمینی و تغییرات جریان آب در شبکه‌‌های آبیاری و زهکشی بررسی گردید. جهت برقراری ارتباط میان هر کدام از مؤلفه‌های ذکرشده با تغییرات تراز آب زیرزمینی در محدوده مطالعاتی، دو دسته‌بندی کلی برای تعیین هیدروگراف واحد آب زیرزمینی در نظر گرفته شد. در دسته‌بندی اول، هیدروگراف واحد آب زیرزمینی برای کل چاه‌های مشاهده‌ای در محدوده مطالعاتی تهیه شد. در دسته‌بندی دوم نیز این هیدروگراف برای چاه‌های مشاهده‌ای اطراف رودخانه تهیه گردید. سپس با استفاده از آنالیز رگرسیون چند متغیره در قالب نرم‌افزار SAS، بهترین ارتباط بین این مؤلفه‌ها با تغییرات تراز آب زیرزمینی تعیین شد. نتایج نشان داد که در حالتی که تغییرات هیدروگراف آب زیرزمینی در گروه اول مدنظر قرار داشته باشد، تغییرات برداشت آب زیرزمینی با سهم 36.19 درصد، بیشترین تأثیر را بر تغییرات تراز آب زیرزمینی داشته است. پس از آن تغییرات جریان در رودخانه با سهم 28.60 درصد، متغیر اثرگذار مهم خواهد بود. از طرف دیگر، زمانی که هیدروگراف واحد تراز آب زیرزمینی برای گروه دوم در نظر گرفته شود، تغییرات جریان در رودخانه با سهم 34.64 درصد بیشترین اثر را بر تغییرات تراز آب زیرزمینی خواهد داشت و سهم پمپاژ آب به 28.53 خواهد رسید.

Keywords

• آب زیرزمینی
• تحلیل حساسیت
• رگرسیون چندمتغیره
• نجف‌آباد