بررسی توزیع مکانی و دسترسی به پارک‌های شهر خرم‌آباد با استفاده از روش تحلیل شبکه‌ و بافرینگ‌‌

Abstract

سابقه و هدف: امروزه عدالت اجتماعی بیش از هر موضوعی در مدیریت شهری اهمیت دارد. از دیدگاه عدالت اجتماعی یکی از اهداف مهم برنامه ‌ریزی شهری، دسترسی و بهره‌مندی عادلانه همه شهروندان به کاربری‌‌ها و خدمات عمومی است. پارک‌های شهری به عنوان بخش مهمی از فضای سبز توانایی ارایه خدمات متنوع محیط زیستی، اجتماعی و تفریحی به شهروندان را دارند. مکان‌ یابی پارک‌ها به عنوان بخشی از فضای سبز باید به گونه‌ای باشد که در سطح شهر توزیع عادلانه‌ای را فراهم کنند. توزیع مناسب باعث می‌شود که تمامی شهروندان به راحتی به آنها دسترسی داشته باشند و از خدمات ارایه شده توسط آنها بهره‌مند شوند. این تحقیق با هدف بررسی توزیع مکانی پارک‌‌های شهری خرم‌آباد صورت گرفته است. مواد و روش‌ها: برای انجام تحقیق ابتدا نقشه مناطق سه گانه شهر خرم آباد و همچنین نقشه پارک‌های موجود تهیه شد. این نقشه با استفاده از تصاویر گوگل ارث اعتبارسنجی و به روز رسانی شد. سرانه پارک‌های شهر بر اساس نسبت مساحت آنها به جمعیت هر کدام از مناطق سه گانه شهری محاسبه شد. برای بررسی توزیع مکانی از دو روش تحلیل شبکه و تحلیل بافرینگ در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. جهت مقایسه مناطق مختلف محدوده مورد مطالعه از لحاظ میزان سرویس ‌دهی پارک‌‌ها از دو شاخص نسبت محدوده سرویس ‌دهی و نسبت جمعیت تحت پوشش خدمات پارک استفاده شد.یافته‌ها: نتایج تحقیق نشان داد که مناطق یک، دو و سه شهر خرم آباد به ترتیب دارای سرانه معادل 76/1، 37/1و 76/2 متر مربع می-باشند. در تحلیل ساده بافرینگ مساحت سرویس‌ دهی پارک‌های شهری 87/1693 هکتار یا حدود 47 درصد و مجموع سرویس ‌دهی در تحلیل شبکه 06/845 هکتار یا حدود 23 درصد مساحت شهر به دست آمد. میزان منطقه تحت پوشش در روش تحلیل شبکه به عنوان منطقه تحت سرویس دهی واقعی پارک‌ها، حدودا نیمی از سرویس‌ دهی محاسبه شده در روش بافرینگ است. اختلاف بین قابلیت سرویس‌دهی واقعی و انتزاعی در دو روش تحلیل شبکه و بافرینگ، نشان دهنده توزیع نامناسب پارک‌های شهری و لزوم توجه به این امر در طراحی‌های جدید است.نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه نشان داد که پارک‌های شهری در شهر خرم ‌آباد علاوه بر وسعت پایین نسبت به جمعبت، به طور نامناسب در رابطه با جمعیت و تراکم توسعه، توزیع شده ‌اند. وضعیت موجود بیانگر عدم عدالت اجتماعی از نظر توزیع پارک‌های شهری به عنوان یک فاکتورمحیط زیستی است که لازم است در برنامه‌های مدیریت شهری، علاوه بر تلاش برای افزایش سرانه، توزیع عادلانه آن در سطح شهر نیز مورد توجه قرار گیرد

Keywords

• جنگل شهری
• دسترسی به پارک
• عدالت اجتماعی
• خدمات محیط زیستی