روش جدید مبتنی بر اعداد Z برای ارزیابی آسیب‌پذیری ویژه آب‌های زیرزمینی مطالعه موردی: دشت های اردبیل و قروه-دهگلان

Abstract

سیستم‌های ارزیابی آسیب‌پذیری آب‌های زیرزمینی برای دستیابی به روشی مناسب برای حفاظت از این منابع در برابر آلاینده‌ها توسعه‌یافته‌اند. یکی از روش‌های شناخته شده برای تعیین حساسیت آب‌های زیرزمینی، روش DRASTIC است. از آنجایی که ارزیابی آلودگی آب‌های زیرزمینی اغلب با عدم قطعیت همراه است، مطالعه حاضر از مفهوم اعداد Z به‌عنوان نسل جدیدی از منطق فازی برای تخمین آسیب‌پذیری ویژه آبخوان‌ها استفاده کرده است. در این مطالعه، از پارامترهای مدل DRASTIC (ورودی‌ها) و مقادیر غلظت نیترات (خروجی) در دو سناریو برای برآورد آسیب‌پذیری ویژه آبخوان‌های دشت‌های اردبیل و قروه- دهگلان استفاده شد و نتایج به‌دست‌آمده با نتایج مدل DRASTIC به‌عنوان مدل معیار مقایسه شد. تجزیه‌وتحلیل نتایج نشان داد که مدل‌سازی مبتنی بر اعداد Z به دلیل درنظرگرفتن قابلیت اطمینان داده‌ها و تخصیص وزن مناسب به قوانین، کیفیت نتایج را نسبت به منطق فازی کلاسیک به میزان 53 درصد (برای سناریوی اول)، 184 درصد (برای سناریوی دوم) در دشت اردبیل و 127 درصد (برای سناریوی اول)، 311 درصد (برای سناریوی دوم) در دشت قروه_دهگلان بهبود بخشید. همچنین بر اساس نتایج، ممکن است کیفیت قوانین استخراج شده برای مدل مبتنی بر اعداد Z در دشت‌هایی با ضریب تغییرات داده بالاتر، پایین باشد (برای مثال ضریب تغییرات داده بالای دشت اردبیل نسبت به دشت قروه_دهگلان در این مطالعه)، بنابراین در این شرایط، نتایج مدل مبتنی بر اعداد Z ممکن است بهبود قابل‌توجهی نسبت به نتایج منطق فازی مرسوم نداشته باشد. روش پیشنهادی در این مطالعه به دلیل قابلیت بالای آن می‌تواند برای طراحی کنترل‌کننده‌های هوشمند مدیریت آب زیرزمینی مورد استفاده قرار گیرد.

Keywords

• آب زیرزمینی
• دراستیک
• داده کاوی
• منطق فازی
• اعداد z
• دشت اردبیل
• دشت قروه-دهگلان