پیش‌بینی قلدری در مدارس بر اساس نیازهای اساسی روان‌شناختی، هویت اخلاقی و ویژگی‌های شخصیتی: نقش واسطه‌ای دیدگاه‌گیری اجتماعی

Abstract

مقدمه: این پژوهش با هدف پیش‌بینی قلدری در مدارس بر اساس نیازهای اساسی روان‌شناختی، هویت اخلاقی و ویژگی‌های شخصیتی در رابطه با نقش واسطه‌ای دیدگاه‌گیری اجتماعی انجام شد.روش‌ کار: جامعه آماری این پژوهش توصیفی و همبستگی شامل کلیه دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم شهرستان بهار در سال تحصیلی 1398-1399 بود. حجم نمونه 390 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارها شامل مقیاس های قلدری (ایلینوی، 2001)، نیازهای اساسی روانشناختی (گاردیا و همکاران، 2000)، هویت اخلاقی (آکینو و رید، 2002) و فرم کوتاه پرسشنامه شخصیت نئو (مک کری و کاستا، 199) بود. ) و دیدگاه اجتماعی (محققی و همکاران، 1394). داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS-25 و LISREL به روش تحلیل مسیر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: مدل پیشنهادی به خوبی با داده های تجربی مطابقت دارد (96/0 GFI=، 97/0=IFI، 98/0= CFI). همچنین دیدگاه اجتماعی در رابطه بین قلدری و شایستگی (Z=-2.01، P<0.05)، رابطه (Z=-4.61، P<0.01)، هویت اخلاقی (Z=-5.39، P<0.01)، روان رنجوری (Z=2.53، P<0.05)، موافق بودن (Z= -5.81، P<0.01) و وظیفه شناسی (Z= -4.09، P<0.01) نقش میانجی معناداری دارند.نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌ها، عدم ارضای نیازهای اساسی از جمله شایستگی و ارتباط، ضعف هویت اخلاقی، سطوح پایین توافق‌پذیری و وظیفه‌شناسی، سطوح بالای روان‌رنجورخویی و پایین‌بینی دیدگاه اجتماعی، احتمال قلدری توسط دانش اموزان در مدارس را پیش‌بینی و افزایش می‌دهد.

Keywords

• دیدگاه‌گیری اجتماعی
• شخصیت
• قلدری
• نیازهای اساسی روان‌شناختی
• هویت اخلاقی