اثر ترکیب برخی پروبیوتیک‌ها در مهار بیماری زردی و پژمردگی فوزاریومی (ناشی از Fusarium redolens Wollenweber) و تحریک رشد نخود

Abstract

اهداف: قارچ Fusarium redolens از عوامل مهم بروز عارضه زردی و پژمردگی فوزاریومی نخود است. هدف از این پژوهش، بررسی اثر کاربرد جداگانه و ترکیبی چند پروبیوتیک درکنترل زیستی این بیمارگر و تحریک رشد نخود بود.مواد و روش‌ها: اثر تیمارهای جداگانه و ترکیبی قارچ Trichoderma asperellum RUT1 (Ta)، باکتری‌های Alcaligenes faecalis (Af) و Delftia tsuruhatensis PIIR (Dt) و میکوریز Rhizophagus intraradices (Ri) بر شدّت علائم بیماری و پارامترهای رشدی نخود با حضور F. redolens در گلخانه و در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار و ۱۷ تیمار ارزیابی شد.یافته‌ها: کاربرد منفرد کلیه انواع پروبیوتیک‌ها سبب افزایش رشد نخود و کاهش بروز علائم بیماری شد اما ترکیب‌های آن‌ها، اثرات متفاوتی داشت؛ برخی ترکیب‌ها ( Af+Dt، Af+Ta، Dt+Ta، Af+Dt+Ta ، Dt+Ri و Af+Ri ) با هم سازگار بوده و سبب تحریک رشد و کاهش شدّت بیماری شدند. تیمارهای Ta+Ri (به‌جز وزن تر اندام‌هوایی)، Dt+Ri+Ta (به‌استثنای طول ریشه و وزن تر اندام‌هوایی)، Af+Dt+Ri+Ta و Af+Dt+Ri سبب بهبود رشد نشدند و فقط باعث کاهش علائم بیماری گردیدند. تیمار Af+Ri+Ta اثری بر افزایش رشد یا کاهش بیماری نداشت. تیمارهای Af و Dt نیز بهترین تیمارهای محرک رشد و کاهنده بیماری بودند.نتیجه‌گیری: ترکیب عوامل پروبیوتیک همواره در افزایش رشد گیاه و یا کاهش بروز بیماری مؤثر نبود و هیچ‌کدام از ترکیب‌ها نسبت به کاربرد جداگانه، اثر هم‌افزایی بر این شاخص‌ها نداشتند. توصیه می‌شود با یافتن میکروارگانیسم‌های دارای اثر هم‌افزا در ترکیب با پروبیوتیک‌های این تحقیق، گامی مهم جهت کاهش مصرف ترکیبات شیمیایی و دستیابی به کشاورزی پایدار برداشته شود.

Keywords

• اثر هم‌افزا
• بیوکنترل
• تحریک رشد
• ترکیب‌های میکروبی
• کشاورزی پایدار