ارزیابی کیفیت آب تالاب بین المللی انزلی با استفاده از شاخص های کیفی

Abstract

تالاب‌ها اکوسیستم ‏های با ارزشی هستند که از کارکردهای بسیار متنوعی به منظور حفاظت از تنوع زیستی، ارزش‌های طبیعی، اقتصادی و اجتماعی متعدد، برخوردار هستند. اهمیت تالاب‌ها بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران بیشتر است. تالاب‌ها از طرق مختلف می‌توانند اثرات تغییر اقلیم را کاهش دهند، بنابراین زوال و نابودی تالاب‌ها اثرات تغییر اقلیم را تشدید ‌می‌نماید. در حال حاضر تالاب بین‌المللی‌انزلی تحت تاثیر انواع استرس‌ها و آلاینده‏ های محیطی از قبیل ورود پساب‌های‌صنعتی، کشاورزی و شهری، حضور گونه‌های غیربومی‌، تغییرکاربری و تغذیه‌گرایی قرار گرفته است. به همین دلیل نیاز به بررسی تغییرات مکانی ‌و زمانی آلاینده‌ها با استفاده از شاخص ‏های کیفی از مهمترین مولفه‌های مطالعات کیفی‌آب است. با توجه به اهمیت بین‏ المللی و اثر زیست‏ محیطی تالاب انزلی‌ در توسعه پایدار، در این مطالعه به پایش‌کیفی این اکوسیستم با استفاده از داده ‏های حاصل از نمونه ‏برداری‌های ‌فصلی صورت‎گرفته طی سال 1393 در 10 ایستگاه با استفاده از شاخص‌های کیفی NSFWQIa و NSFWQIm و OWQI پرداخته شده است. بر اساس نتایج بدست آمده از شاخص‏ های مختلف، اکثر ایستگاه‌ها در طبقه متوسط تا بسیار بد قرار گرفته ‏اند. آلوده‏ ترین ایستگاه در شاخص ‏های NSFWQIm NSFWQIa و OWQI به ترتیب نوخاله، تالاب شرق و پیربازار در فصل تابستان بود. نتایج آنالیز واریانس، نشان‌دهنده اختلاف معنی‏ دار (0/05 > p) بین شاخص‌های ذکرشده و فصول مختلف است. از یک طرف معنی‌دار بودن همبستگی (در سطح 0/05 و 0/01 ) پارامترهایی BOD5، فسفات، دمای آب و اکسیژن محلول با شاخص ‏های کیفی و از طرف دیگر مقایسه مقادیر کل شاخص‌ها، نشان داد که شرایط خوبی از نظر کیفیت آب حاکم نبوده و نیاز به چاره ‏اندیشی و اعمال سیاست‌های مدیریتی جهت بهبود وضعیت این اکوسیستم منحصربه فرد، بیش از هر زمانی ضروری به نظر می‏رسد.

Keywords

• آلاینده
• تالاب
• شاخص کیفی
• تغییراقلیم
• گونه‏ های غیربومی