İnovasyon Yapma Olasılığının Belirleyicileri: Ukrayna Firmaları Örneği

Abstract

Bu çalışma, Rusya ile savaş halinde olan Ukrayna’yı ele alarak firmaların inovasyon (yenilik) yapma olasılıklarını etkileyen faktörleri incelemektedir. Ülkeye ait temel ekonomik göstergeler ve inovasyon göstergeleri incelendiğinde düşük bir performans sergilediği görülmektedir. Analiz için 2019 yılına ait firma düzeyinde bir veri setinden yararlanılmakta olup bilgi üretim fonksiyonuna dayanan iki probit modeli kullanmaktadır. Bu modeller maksimum olabilirlik yöntemi ile tahmin edilmektedir. Probit modelinin tercih edilme sebebi bağımlı değişkenlerin kukla değişken olmalarıdır. Bulgular, çalışan sayısındaki ve çalışan başına Ar-Ge harcamalarındaki artışın ürün inovasyonunu olumlu yönde etkilediğini ortaya koymaktadır. Ana pazarı uluslararası olan firmaların ise ürün yeniliği yapma olasılıklarının ana pazarı yerel olan firmalarınkinden daha düşük olduğu gözlenmektedir. Bir web sitesine sahip olmak süreç yeniliği olasılığını azaltmaktadır ve ana pazarı ulusal olan firmaların süreç yeniliği yapma olasılıkları ana pazarı yerel olan firmalarınkinden daha düşüktür. Son olarak işçi başına Ar-Ge harcaması süreç yeniliği yapma açısından anlamlı bir etki doğurmamaktadır. Çalışma, Ukrayna’nın inovasyonu geliştirmek için firma düzeyinde istihdamı ve Ar-Ge harcamalarını artırmaya odaklanabileceğini öne sürmektedir. Ayrıca firmaların hem ulusal hem de uluslararası pazarlara uyum sağlamalarının gerekliliği vurgulanmaktadır. Ancak Rusya ile devam eden çatışma nedeniyle bu politikalara ayrılacak kaynaklar savaşın finansmanına yönlendirilmiş olabilir. Bu da bahsi geçen politika önerilerinin uygulanmasını zorlaştırabilir.