جامعه شناسی کاربردی (Apr 2015)
Comparative Content Analysis of Picture Books by Iran and Syria, with Emphasis on the Role of Gender Inequality
Abstract
دانشآموزان هر کشوری، نسل آینده آن کشور را رقم میزنند. از اینرو، هر کشوری میتواند از راه‌های گوناگون، برنامهها و تصمیمگیریهای خود را برای دانشآموزان منتشر کند (رمزگذاری)؛ یعنی پیامهایی که از طریق متون درسی، مصوّبههای آموزشی و تصاویر کتابهای درسی به دانشآموزان منتقل میشود، میتواند از سوی دانشآموزان به روشهای مختلفی قرائت شود (رمزگشایی). در پژوهش حاضر، هدف، بررسی نابرابری نقشهای جنسیتی در میان تصاویر کتب درسی است. در هر کشوری، گفتمانی خاص وجود دارد که همه اصول، قوانین، ارزشها و هنجارها از آن منبعث میشود. کتب درسی یکی از ابزارهای لازم برای انتقال این گفتمان به مخاطبان است. به همین منظور، تصاویر کتابهای درسی مقطع دبستان و راهنمایی ایران و سوریه با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا، مقایسه شده است. دادهها بیانگر آن است که حدود 60 درصد تصاویر مربوط به جنس مذکر و حدود 40 درصد آنها مربوط به جنس مؤنث است. جنس مؤنث بیشتر در سنین کودکی به تصویر کشیده شدهاست و در سنین بالاتر در نقش مادری، معلمی و پرستاری قرار گرفتهاند؛ ولی جنس مذکر بیشتر در سنین جوانی نمایش داده شده‌اند که عهدهدار مشاغل تخصصی، سخت، حرفهای، تولیدی و خدماتی هستند. با این وصف، زنان با به دست آوردن قدرت تولید مادی میتوانند با دنیای مردان رقابت کنند. هرچند در سالهای اخیر حرکتهایی در جهت برابری جنسیتی صورت گرفته است؛ اما هنوز چرخه تحلیل به طرف مردان سنگینی میکند.
