GÜNEY MARMARA BÖLGESİNDEKİ BÜYÜK VADİLERİN OLASI DEŞİLME ZAMANI

Abstract

Güney Marmara Bölgesi’nin (Susurluk drenaj havzası-SDH) suları ve tortulları büyük ölçüde önce Manyas ve Ulubat göllerinde toplanır, sonra tek kanaldan Marmara Denizi’ne ulaşır.Mevcut akaçlama sistemi ile buradaki gözlem istasyonları SDH’ndaki aşınma hızını ve dolayısıyla buradaki büyük ölçekli vadilerin kazınma sürelerini araştırma olanağı vermektedir. Bu yönde veri elde etmek için, Ulubat Gölü’nün eski tortulları ve bunların kimyasal kapsamları sondajlar yardımıyla çalışılmıştır. Karotlarla kesilen göl tortulları içindeki bor iyonu alttan üste doğru 4 m seviyesinde aniden artmakta olup bu değişme Emet Vadisi’ndeki borat yataklarının aşınmaya başlamasıyla ortaya çıkmıştır. Aşınma-depolanma ilişkileri dikkate alınarak Emet Vadisi’ndeki deşilme hızı 1,4 cm/yıl, bu değerin tüm araziye uygulanmasıyla vadinin toplam kazılma süresi 75 bin yıl olarak hesaplanmaktadır. Jeolojik süreçlerin tekdüze olmadığı dikkate alınarak, bu yaşın mutlak olmayacağı, ancak mevcut taşınma ve depolanma hızlarına göre vadilerin kazılma süresinin 300 bin yıldan daha da geriye gitmeyeceği söylenebilir. Öyle anlaşılıyor ki, hızlı aşınmanın önemli nedenlerinden birisi Marmara Denizi’nin son Buzul Çağında göl halinde oluşudur. Alçak taban düzeyi, kaynak alan ile birikim yeri arasında belirgin yükseklik farkı yaratmış ve erozyonun hızlanmasına yol açmıştır..

Keywords

• Marmara
• morfoloji
• derin vadiler
• aşınma hızı
• deşilme zamanı
• Marmara
• morphology
• large valleys
• erosionrate
• incision time
• -