Retoryka początku w korespondencji literackiej (Szymborska, Herbert, Barańczak)

Abstract

Koncepcja tekstu zbudowana jest na kilku podstawach: z jednej strony interesuje mnie fenomen początku tekstu, retoryczny i pragmalingwistyczny potencjał wstępu. Z drugiej strony – korespondencja literacka ze względu na ponadprzeciętny talent poetycki autorów i autorek wymyka się skodyfikowanym zasadom epistolografii. Sprawa komplikuje się jeszcze (i jak sądzę uatrakcyjnia), gdy weźmiemy pod uwagę, że z korespondencji Szymborskiej z Herbertem i Barańczakiem wyłaniają się portrety przyjaźni, bliskości – i przenikają się światy publiczne i prywatne, a wraz z intymizacją, większą bliskością relacji pojawia się także pytanie o ucieczkę od konwencji. Przyjęta perspektywa jest mikrosytuacyjna i jako taka odnosi się do różnych strategii rozpoczynania listu, charakterystycznych dla tych trojga literatów. Pozwala na wskazanie, na czym polega zjednywanie przychylności odbiorcy, jak łączy się z konstruowaniem tożsamości piszącego, z repetytywnym działaniem więziotwórczym.

Keywords

• captatio benevolentiae
• intymizacja
• korespondencja literacka
• mechanizmy więziotwórcze
• retoryka początku