معماری اقلیم گرم و خشک (Aug 2021)
تبیین سیر تحول درون‌گرایی در ساختار ورودی خانه‌های ایران در دوره قاجار و دوره پهلوی اول (مطالعه‌موردی: شهر شیراز)
Abstract
درون‌گرایی، یکی از اصول معماری ایرانی- اسلامی که برگرفته از اهمیت و حرمت زندگی خانوادگی و نیز عزت نفس ایرانیان بوده است و به‌منزله توجه هرچه بیشتر به درون فضا و سادگی و بی‌آلایشی در بیرون، توصیف شده است؛ این پژوهش درصدد آن است تا به بررسی گونه‌های مختلف مسکن، ویژگی‌ها و عناصر تشکیل‌دهنده ساختار کالبدی- فضایی ورودی خانه‌های شهر شیراز در دوره قاجار و دوره پهلوی اول بپردازد و طراحان و برنامه‌ریزان را در رسیدن به الگوی مطلوب ورودی مسکن در منطقه، متناسب با نیاز انسان، یاری رساند. بر این‌اساس، راهبرد پژوهش، ترکیبی از نوع پیمایشی است و از آنجایی‌که متغیرهای مستقل پژوهش، حوزه‌ها و زیرمولفه‌های درون‌گرایی و متغیر وابسته پژوهش، ساختار ورودی خانه‌ها می-باشند؛ داده‌های پژوهش در بعد کیفی از طریق منابع و اسناد تاریخی و کتابخانه‌ای، مشاهده و مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با اساتید و متخصصین و در بعد کمی در راستای تشریح پیکره‌بندی فضایی خانه‌ها بر اساس روش نحو یا چیدمان فضا با استفاده از نرم‌افزارهای ای‌گراف و دپث‌مپ گردآوری می‌گردند. نتایج نشان می‌دهند که همبستگی معنی‌داری میان درون-گرایی و ساختار ورودی خانه‌های ایران در دوره قاجار و دوره پهلوی اول، وجود دارد و سیر تحول درون‌گرایی موجب بروز تفاوت‌هایی در گونه‌های مختلف مسکن، ویژگی‌ها و عناصر تشکیل‌دهنده ساختار کالبدی- فضایی ورودی شده است؛ بدین-گونه که ساختار ورودی خانه‌های ایران در دوره قاجار دارای درون‌گرایی و محرمیت بوده و هرچه به دوره پهلوی اول، نزدیک‌تر می‌شویم، از میزان آن کمتر می‌گردد و تمایل به سمت برون‌گرایی، بیشتر می‌شود.
Keywords
