Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Jun 2019)
TUNCELİ-HOZAT GEÇİMLİ KÖYÜ (ERKAYN-ENKUZİK) KİLİSESİ TAŞ SÜSLEME ÖRNEKLERİ
Abstract
Tunceli’nin ya da eski adıyla Dersim’in tarihi geçmişi, bilimsel kazılardan elde edilen arkeolojik bulgulara göre M.Ö. 5500’lere kadar uzanmaktadır. Tarih öncesi bu çağlardan günümüze değin üzerinde varlık göstermiş uygarlıkların izlerini taşıyan bu kadim kent; bilimsel kazı bekleyen höyükleri, dini, askeri ve sivil mimari örnekleri ile her alanda incelenmesi gereken zengin bir kültüre sahiptir.İlin sahip olduğu kültürel zenginliğin hiç şüphesiz önemli bir bölümünü, bu topraklarda yaşamış olan farklı kültürlerin, inanç ve sanat anlayışlarıyla şekillenen dini yapılar oluşturur. Bu mimari yapılar arasında Türk-İslam dönemi genel olarak incelenmiş olsa da yörede bir dönem yaşamış Hristiyan nüfusa ait; manastır, kilise, şapel ve kaya kiliseleri gibi mimari eserler detaylı bir şekilde araştırılıp incelenmemiştir. Bizans ve Ermeni dönemlerine tarihlenen bu mimari eserlerden günümüze ulaşmış, Hozat ilçesine bağlı Geçimli Ergan (Erkayn-Enkuzik) Köyü Kilisesi, kısmen ayakta kalabilen bölümleri ile yörede tespit edilen önemli dini yapılardan biridir. Ermeni dönemime ait olan 424/975 tarihli kilise, bazilikal planda inşa edilmiş olup; taş işçiliği ve plastik süslemeleriyle dönemin sanat anlayışının tüm inceliklerini bünyesinde barındırmaktadır. Bu özellikleriyle makalenin konusu oluşturan eserin çalışma doğrultusunda, öncelikle mimari yönleri ele alınmış daha sonra aynı döneme ait diğer örneklerle mukayese edilerek bir sonuca bağlanmıştır.
