حسابداری و بودجه‌ریزی بخش عمومی (Apr 2025)

بررسی پیامدهای منفی حسابداری تعهدی در بخش عمومی: مرور روندهای پژوهشی

  • محمدحسین صفرزاده,
  • اشکان غلامی فتیده,
  • سید عباس هوشمند کاشانی

DOI
https://doi.org/10.22034/psab.2025.217336
Journal volume & issue
Vol. 6, no. 1
pp. 142 – 170

Abstract

Read online

جهت‌گیری تحقیقات مرتبط با اصلاحات حسابداری در بخش عمومی طی سه دهه گذشته به طور قابل‌توجهی دستخوش تحول شده است. این مقاله باهدف تبیین روند تکامل پژوهش‌ها در زمینه به‌کارگیری حسابداری تعهدی در بخش عمومی تدوین شده و به شناسایی مسیرهای بالقوه برای تحقیقات آینده می‌پردازد. این مطالعه با مرور جامع ادبیات پژوهشی به بررسی پیامدهای منفی پذیرش حسابداری تعهدی در بخش عمومی و شناسایی زمینه‌های پژوهشی آینده می‌پردازد. نمونه مورد بررسی شامل ۱۰۶ مقاله بین‌المللی (۱۹۸۰–2022) از مجلات حوزه حسابداری و مدیریت بخش عمومی و 71 مقاله داخلی (۱۳۶۰–۱۴۰2) است. یافته‌ها نشان می‌دهد توجه به پیامدهای منفی حسابداری تعهدی در بخش عمومی در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری یافته است. در سطح درون‌سازمانی، مقاومت در برابر تغییر، ازجمله ایجاد نفاق سازمانی و ترس ازدست‌دادن استقلال و افزایش سازوکارهای کنترلی، پرتکرارترین چالش‌ها بوده است. در سطح برون‌سازمانی نیز کاهش قابلیت اتکا و شفافیت، و تضعیف کنترل و پاسخگویی دموکراتیک، از مهم‌ترین پیامدهای منفی شناسایی‌شده‌اند. تحقیقات داخلی تاکنون عمدتاً بر امکان‌سنجی و موانع اجرای حسابداری تعهدی متمرکز بوده‌اند و بررسی مستقلی از پیامدهای منفی این سیستم انجام نشده است. این مقاله با مرور ادبیات حسابداری تعهدی در بخش عمومی، تحولات، نقدها و دیدگاه‌های مخالف را بررسی کرده و با شناسایی شکاف‌های پژوهشی، پیشنهادهایی برای تحقیقات آینده ارائه می‌دهد. این پژوهش با تمرکز بر شکاف‌های پژوهشی، به ادبیات اصلاحات حسابداری بخش عمومی افزوده و پیامدهای گسترده آن را برای سیاست‌گذاران، مانند دیوان محاسبات، برجسته می‌کند.

Keywords