Eskiyeni (Sep 2021)
Din Eğitimci ve Öğreticilerinin Mesleki Tutum ile Tükenmişlik Düzeyleri
Abstract
Son yıllarda dünyada ve Türkiye’de dine ilgi artarak devam etmektedir. Tüm dünyada etkili olan, kurumsal dinlerin özünü yaşama iddiasındaki grupların çoğalması, dinî söylemlerin Türkiye ve dünya siyasetinde artması ve ortaya çıkan yeni dinî hareketler bu duruma örnek oluşturmaktadır. Bunun yanında Türkiye’de, halkın bu yöndeki talepleri ve siyasi iktidarın söz ve eylemlerinin de etkisiyle dine, dinî kurum ve mesleklere ilgi oldukça artmıştır. Din görevlisinin mesleğiyle ilgili geçirdiği yaşantılarla oluşan mesleki tutumunun duygusal, zihinsel ve davranışsal boyutları bulunur. Mesleği sevme ya da sevmeme gibi duygular, mesleki tutumunun duygusal boyutunu oluşturur. Meslekle ilgili düşünce ve bilgileri mesleki tutumun bilişsel (zihinsel) boyutunu meydana getirmektedir. Mesleki tutumun davranış boyutu ise, duygusal ve bilişsel boyutlarına uygun olarak yapılan mesleki faaliyetler ve işlerdir. Tükenmişliğin örgüt ve iş boyutu, kavramın oluşumu ve gelişimi açısından önem taşımaktadır. Çünkü insanlar hayatlarının büyük bir kısmını işyerlerinde geçirmektedirler. İş yaşantılarını, örgüt yapılarını, istemeden de olsa aile ve ev yaşantılarına yansıtmaktadırlar. İş yükü ağırlığı, işin niteliği, çalışma arkadaşlığı ilişkileri, iletişim ve bunun yanı sıra örgütün yönetim ve organizasyon yapısı, uygulanan strateji ve politikalar, yönetici uygulamaları ve yaptırımları, kanunlar, yasalar, yönetmelikler bireysel boyutta tükenmişlik sendromunun oluşuma zemin hazırlayabilmektedir. Bu çalışmada her biri Türkiye’nin farklı bölgelerinde yer alan yedi büyükşehirdeki dinî yükseköğretim kurumlarında, Millî Eğitim Bakanlığında ve Diyanet İşleri Başkanlığında çeşitli unvanlarda çalışanların mesleki tutum ve tükenmişlik düzeyleri incelenmiştir. Veri toplama aracı olarak demografik bilgiler, mesleki tutum ve mesleki tükenmişlik ölçeklerini içeren anket uygulanmıştır. Çalışma kapsamında 282 akademisyen, 1605 öğretmen ve 1775 din görevlisi olmak üzere toplam 3662 katılımcının anketi geçerli kabul edilmiştir. Çalışma sonucunda elde edilen veriler SPSS 23,0 istatistik programıyla incelenmiştir. Çalışmada anlamlılık düzeyi p lt;0,05 olarak belirlenmiştir. Analiz sonucunda mesleki tükenmişlik ve mesleki tutum arasında ters yönlü yüksek düzeyde bir korelasyon görülmüştür. Bunun yanında medeni durum, yaş, hizmet süresi, cinsiyet, yaşanılan şehir ve eğitim seviyesi gibi değişkenler ile mesleki tutum ve tükenmişlik arasında kurumdan kuruma değişmekle birlikte anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Yerleşim yeri, unvan ve mesleği seçme nedeninin ise mesleki tutum ve tükenmişlik açısından tüm kurumlarda benzer bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Ulaşılan sonuçlar araştırmacı tarafından yorumlanmış, ayrıca sonuçlardan hareketle bazı önerilerde bulunulmuştur.
Keywords
