Öğrenme Alanlarına Göre Kullanılan Problem Türleri: PISA ve Ulusal Sınavlar Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz

Abstract

Bir öğretim programında yer verilen öğrenme alanlarının bilgiyi ele alış biçimleri, öğrenme-öğretme stratejileri ve alışkanlıkları değişebildiği gibi bu öğrenme alanlarına ait konuların değerlendirme biçimleri ve bu değerlendirmelerde kullanılan araçlar da değişebilmektedir. Bu bağlamda şimdiki çalışmada; Türkiye’de ortaöğretime geçiş aşamasında uygulanan ulusal sınavlarda ve bir uluslararası karşılaştırmalı sınav olan PISA uygulamalarındaki matematik testlerinde kullanılan problemlerin sahip olduğu niteliklerin, problemin ilgili olduğu öğrenme alanına göre durumunu tespit etmek, ayrıca değerlendirmeler arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirlemek amaçlanmıştır. Bu amaçla nitel araştırma yaklaşımlarından doküman analizinin kullanıldığı çalışmada, 2003-2019 yılları arasında yapılmış olan ulusal sınavlarda çıkmış 450 ve PISA uygulamalarında çıkmış ve açıklanmış 116 problem, tümdengelimsel yaklaşımla hazırlanan kodlama protokollerine göre içerik analizine tabi tutulmuştur. Çalışmanın sonucunda sayılar ve işlemler, cebir, veri işleme ve olasılık öğrenme alanı problemlerinin, her iki durumda da çoğunlukla ya da tamamen standart ya da sözel veri ağırlıklı problemler olduğu, geometri ve ölçme öğrenme alanı problemlerinin ise ulusal sınavlarda çoğunlukla standart, PISA’da ise yaklaşık dengeli bir şekilde olmak üzere çoğunlukla standart olmayan problemler olduğu, ayrıca PISA’daki tüm öğrenme alanı problemlerinin bağlamsal, ulusal sınavlarda ise sayılar ve işlemler, cebir ve geometri ve ölçme öğrenme alanlarında bağlam içermeyen problemlere daha fazla yer verildiği tespit edilmiştir. Bununla beraber problem çözmeye algoritmik ve kural temelli yaklaşılmaması, üst düzey becerilerin kullanılması, temsillerin etkin kullanımı gibi ortak perspektiflere, ulusal sınavlar ve PISA uygulamalarındaki bazı öğrenme alanlarındaki problemlerde yer verilmediği sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

• ulusal sınavlar
• pisa
• problem türleri
• öğrenme alanı
• national exams
• pisa
• problem types
• content area