Homoseksualizm w starożytnym Egipcie

Abstract

Zagadnienie homoseksualizmu w starożytnym Egipcie od kilkudziesięciu lat jest przedmiotem badań naukowych. Zmieniał się zarówno stosunek do przedmiotu badań, jak i ich metodologia. Autor przedstawia krytyczny przegląd literatury przedmiotu, uzupełniony o własne interpretacje. Omawia najważniejsze źródła, stosunkowo nieliczne, a często niejednoznaczne. Wśród źródeł pisanych są teksty religijne i literackie, m.in.: opowiadanie Horus i Seth, historia króla Nefer-ka-Ra i „generała” Sa-seneta, wzmianki w maksymach Peteh-hetepa, Księdze Umarłych („spowiedź negatywna” w rozdziale 125), Tekstach Sarkofagów i sennikach. Analiza tekstów ujawnia wiele kwestii dyskusyjnych dotyczących kontekstu przekazów, a także frazeologii i właściwego znaczenia terminów odnoszących się do seksualności. Wyraźnie wyróżniają się dwie kategorie: gwałt homoseksualny, mający na celu zdominowanie i upokorzenie wroga, i relacja emocjonalna, prowadząca do zachowań o charakterze seksualnym. Źródła ikonograficzne są jeszcze mniej liczne, a ich interpretacja mocno dyskusyjna. Należą do nich przede wszystkim przedstawienia Ni-anch-Chenemu i Chenemu-hetepa we wspólnym grobowcu w Sakkarze, wizerunki par jednopłciowych, graffiti i rysunki na ostrakonach, ukazujące (homoseksualne?) pary w trakcie stosunku płciowego. Znaczna część źródeł jest niejednoznaczna (a w przypadku żeńskiego homoseksualizmu po prostu niepewna). Dane na temat stosunku starożytnych Egipcjan do relacji homoseksualnych są co najmniej ambiwalentne. Niewątpliwie były one społecznie postrzegane jako niewłaściwe, ale nie były penalizowane.

Keywords

• starożytny Egipt
• homoseksualizm
• teksty
• ikonografia
• Horus
• Seth