COVERT ACTION VS AKIWNYJE MIEOPRIJATIJA. RYWALIZACJA CIA I KGB W ASPEKCIE TAJNYCH OPERACJI WYWIADU W OKRESIE ZIMNEJ WOJNY

Abstract

W artykule przestawiono zmagania amerykańskiej Centralnej Agencji Wywiadowczej (CIA) i radzieckiego Komitet Bezpieczeństwa Państwowego (KGB) w aspekcie pozainformacyjnych operacji wywiadowczych w czasie zimnej wojny. Działanie te określane w Stanach Zjednoczonych jako „covert action”, a w Związku Radzieckim jako „akiwnyje mieoprijatija” polegały m.in. na wywieraniu wpływu na sytuację polityczną, ekonomiczną lub militarną innych państw, np. poprzez inspirowanie zamachów stanu, akcje paramilitarne, zabójstwa, szkolenie i finansowanie zbrojnych oddziałów, czy też stosowanie „czarnej” propagandy. Tajne operacje były skutecznym narzędziem w rękach CIA i KGA, mieszczącym się pomiędzy tradycyjną dyplomacją a otwartym konfliktem zbrojnym, choć jednocześnie były niezgodne z prawem międzynarodowym. Porównanie metod działania obu organizacji wywiadowczych w okresie zimnej wojny wskazuje, że stosowały one dość podobne środki w operacjach zagranicznych, natomiast istotnie różniły się, co do realizacji tajnych operacji w polityce wewnętrznej państwa.

Keywords

• tajne operacje wywiadu
• wywiad radziecki
• wywiad amerykański
• zimna wojna
• CIA
• KGB