مخاطرات زیست‌محیطی و جریان انرژی در بوم‌نظام‌های تولید کلزا مطالعه موردی: خراسان شمالی

Abstract

اهداف: بررسی پتانسیل گرمایش جهانی، میزان تولید گاز‌های گلخانه‌ای و جریان انرژی یکی از روش‌های مقایسه بوم نظام‌های زراعی از نظر مخاطرات زیست محیطی است. این تحقیق الگوهای مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ای (CO2 ، N2O و CH4) و پتانسیل گرمایش جهانی تولید کلزا (Brassica napus L.) در استان خراسان شمالی را مورد مطالعه قرار می‌دهد. مواد و روش ها: این تحقیق در استان خراسان شمالی در سه ناحیه شرقی، غربی و جنوبی به صورت مجزا مورد برسی قرار گرفت. مقادیر ورودی انرژی مزارع کلزا با استفاده از پرسشنامه چهره به چهره در سال زراعی 98-97 جمع‌آوری شد.یافته ها: نتایج بدست آمده نشان داد کل انرژی ورودی MJ ha-1 62/33178 و کل انرژی خروجی MJ ha-1 05/128545 محاسبه شد. راندمان مصرف انرژی 87/3 و میزان بهره‌وری انرژی 06/0 کیلوگرم بر مگاژول در هکتار بدست آمد. انرژی‌های ورودی مستقیم و غیرمستقیم به ترتیب 77/61٪ و 23/38٪ و انرژی‌های تجدیدپذیر 02/11 و انرژی‌های تجدیدنا‌پذیر 98/88 درصد از کل انرژی ورودی را به خود اختصاص دادند.میزان انتشار CO2، N2O و CH4 به ترتیب 04/1417، 09/3 و 90/1 کیلوگرم در هکتار برآورد گردید. پتانسیل گرمایش جهانی برابر 38/2413 کیلوگرم معادل دی‌اکسیدکربن در هکتار محاسبه شد..نتیجه گیری: بهترین منطقه جهت تولید کلزا در این استان ناحیه غربی می‌باشد و ناحیه جنوبی منطقه مناسبی برای توسعه کشت این محصول نیست. البته با مدیریت مصرف انرژی، تاریخ کاشت و مدیریت مصرف کود‌های شیمیایی می‌توان بهره‌وری انرژی در تولید کلزا در ناحیه جنوبی استان خراسان شمالی را بهبود ببخشد.

Keywords

• انرژی
• بهره‌وری
• پتانسیل گرمایش جهانی
• کلزا
• گازهای گلخانه‌ای