معماری و شهرسازی ایران (Dec 2022)
ارزیابی و معرفی مدلهای حکمروایی اثربخش برای مناطق کلانشهری ایران
Abstract
به رسمیت شناختن مناطق کلانشهری و نیز پرسش از نهادها و ساختارهای متناسب و اثربخش برای مدیریت و حکمروایی این گونه مناطق نزدیک یک قرن دغدغه فکری جدی اندیشمندان این حوزه بوده است. مطالعات نشان میدهد در مواقعی که مدلهایی برای تجدیدسازمان حکومتی این مناطق در ایران پیشنهاد شدهاست، بافتار فضایی و سیاسی خاص مناطق کلانشهری کشور کمتر مورد ملاحظه قرار گرفتهاند. ازاین رو، هدف اصلی این مقاله یافتن آن دسته از مدلهای منطقهگرایی کلانشهری است که با تعریف جغرافیایی از مجموعههای شهری کلانشهری و نیز ویژگیهای ساختار سیاسی و مدیریت محلی و منطقهای کشور تناسب نسبی دارند. این مقاله بعد از بحث موجز درباره دلایل پرداختن به منطقهگرایی کلانشهری، ابتدا به طرح گونهشناسیهای مختلف درباره منطقهگرایی کلانشهری پرداخته و با بررسی تفصیلی چند گونهشناسی مهم و شناخته شده به فهرست نمودن مدلها و اشکال اصلی منطقهگرایی کلانشهری میپردازد. در ادامه تناسب و اثربخشی هر یک از مدلهای منطقهگرایی کلانشهری بر حسب دو تعریف عمده از «شهر»، یکی در معنای ناحیه ساختهشده شهری یا کلانشهری و دیگری در معنای منطقه عملکردی شهری یا کلانشهری مورد بررسی قرار میگیرند. یافتههای تحقیق نشان میدهد برخی از مدلهای منطقهگرایی از پیش در کشور مورد استفاده بودهاند. با این حال از میان تمام مدلهای مورد بررسی تنها سه مدل تاسیس سازمانهای خدماتی منطقهای چندمنظوره، شورای منطقهای و حکومت منطقهای برای اداره یکپارچه مناطق مجموعههای شهری کلانشهری تناسب و اثربخشی خواهند داشت.
Keywords
