Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej (Dec 2017)
Rezension: Janusz Siatkowski, Studia nad słowiańsko-niemieckimi kontaktami językowymi, Warszawa: Uniwersytet Warszawski 2015, 503 S.
Abstract
Review: Janusz Siatkowski, Studia nad słowiańsko‑niemieckimi kontaktami językowymi, Warszawa: Uniwersytet Warszawski 2015, 503 pp. The article reviews a volume in which Professor Janusz Siatkowski presents lexical and word-formation borrowings from Slavic languages to general German and to German dialects. The book considers the entire area of Slavic-German contact (Livonia, Eastern Prussia, Western Prussia, Pomerania, Silesia, Czechia, Moravia and Austria) as well as Lusatia and territories more distant from the centuries-old language border, namely Saxony, Thuringia, Brandenburg and Mecklenburg. Special attention is paid by the author to borrowings in the works by the Upper-Silesian German language writer Horst Bienek. The reviewed work distinguishes a number of language contact constellations: 1) borrowed lexical roots with borrowed derivational suffixes; with direct counterparts in Slavic languages; 2) borrowed lexical roots with borrowed derivational suffixes; without direct source words in Slavic languages; 3) Slavic derivational suffixes with roots of German etymology; with counterparts in Slavic languages; 4) Slavic derivational suffixes with roots of German etymology; without source words in Slavic languages. Janusz Siatkowski argues that, especially in bilingual territories, language contact was so strong that derivational suffixes could be productive in German dialects irrespective of lexical borrowings. The rich lexicological material is discussed on an excellent scholarly level, in accordance with all criteria of philology and current state of research. The book is a true compendium of Slavic borrowings to German dialects. Recenzja: Janusz Siatkowski, Studia nad słowiańsko-niemieckimi kontaktami językowymi, Warszawa: Uniwersytet Warszawski 2015, ss. 503 Omawiany w recenzji tom autorstwa prof. dr. hab. Janusza Siatkowskiego przedstawia zapożyczenia leksykalne i słowotwórcze z języków słowiańskich do języka niemieckiego oraz do gwar niemieckich. Książka uwzględnia całość historycznego areału kontaktów słowiańsko-niemieckich (Inflanty, Prusy Wschodnie, Prusy Zachodnie, Pomorze, Śląsk, Czechy, Morawy i Austria), a także Łużyce i tereny odległe od wielowiekowej granicy językowej, mianowicie Saksonię, Turyngię, Brandenburgię i Meklemburgię. Szczególną uwagę kieruje autor omawianego tomu na zapożyczenia w utworach górnośląskiego pisarza niemieckojęzycznego – Horsta Bienka. W pracy tej wyodrębniono szereg różnych konstelacji kontaktowych: 1) zapożyczone rdzenie leksykalne wraz z sufiksami derywacyjnymi, mające bezpośrednie odpowiedniki w językach słowiańskich; 2) zapożyczone rdzenie wraz z sufiksami derywacyjnymi, niemające bezpośrednich wzorów w językach słowiańskich; 3)słowiańskie sufiksy derywacyjne przy rdzeniach z etymologią niemiecką, mające odpowiedniki w językach słowiańskich; 4)słowiańskie sufiksy derywacyjne przy rdzeniach z etymologią niemiecką, niemające wzorów w językach słowiańskich. Janusz Siatkowski dowodzi, że zwłaszcza na terenach dwujęzycznych kontakty językowe były silne do tego stopnia, iż sufiksy derywacyjne mogły być produktywne w gwarach niemieckich niezależnie od zapożyczeń wyrazowych. Bogaty materiał leksykologiczny jest omówiony na wyśmienitym poziomie naukowym według wszystkich kryteriów filologicznych i na podstawie rozległego stanu badań. Książka może służyć jako kompendium zapożyczeń słowiańskich do gwar niemieckich.
Keywords
