پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی (Aug 2022)
ضرورت تفسیر اجتماعی از نصوص شریعت نقد دیدگاه‌های جاوید رحمان درباب انطباق‌پذیری قواعد شریعت بر نیازهای حقوقی جامعۀ مدرن
Abstract
تطبیق احکام شریعت با قواعد نوین حقوق بشری و اجرای آن در نظام حقوقی دولت‌های مدرن با چالش‌هایی نظیر ناهماهنگی هم‌راه بوده است. چالش‌هایی از این قبیل را می‌توان در گزارش‌های حقوق بشری گزارش‌گران سازمان ملل متحد مشاهده کرد. دغدغۀ اصلی گزارش‌گران درمورد کشورهایی که به‌دنبال تطبیق قواعد شریعت در نظام حقوقی خود هستند، انطباق‌پذیری قواعد شریعت با اصول حقوق بشری است که به‌طور کلی از آن به‌عنوان انطباق‌پذیری احکام اسلامی با نیازها و اقتضائات دولت مدرن یاد می‌شود. در این پژوهش، این مسئله واکاوی می‌شود که آیا قواعد شریعت ظرفیت انطباق‌پذیری با نیازهای نوین و اقتضائات دولت‌های مدرن را دارد. ازاین‌رو، این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی و تحلیلی مبانی فکری سه اندیشمند مسلمان با رویکرد‌های مختلف (جاوید رحمان، گزارش‌گر ویژۀ حقوق بشر ایران، محمدباقر صدر و احمد ریسونی) را ارزیابی کرده و علاوه‌بر بررسی انتقادی مقالۀ جاوید رحمان با عنوان «مذهب، حقوق بشر و حقوق کودک؛ پیچیدگی‌های پذیرش شریعت در رویۀ دولت‌های مدرن»، به کاستی‌های موجود در نظام‌های مبتنی‌بر حقوق اسلام نسبت به انطباق‌پذیری قواعد شریعت با نیازها و اقتضائات زمانه اشاره می‌کند.
Keywords
