“Yûsuf u Zelihâ”da Rivâyet Sıfat Fiil Ekleri

Abstract

Bu çalışmada, gramerciliğimizde genel olarak “belirsiz geçmiş zaman”,”-miş’li geçmiş zaman”, “duyulan geçmiş zaman”, “öğrenilen geçmiş zaman” veya “rivâyet geçmiş zaman” isimleriyle anılan rivâyet sıfat fiil eklerinin, 13.Yüzyıl Anadolu Türkçesi eserlerinden olan “Yūsuf u Zelįhā” da tespiti söz konusudur. Tespit edilen ekler sıfat fiillerin görevleri göz önünde bulundurularak belirlenmiş ve bu fonksiyonlar dahilinde, rivâyet üst fonksiyonun “ayıplama, övgü, diğerlerinden ayırma, olgu, tahmin, takdir, tasvir, tespit” gibi alt fonksiyonlarını içerdiği tespit edilmiştir. Sıfat fiillerin alt fonksiyonlarını tespit etmek bir bakıma şiirde kullanılan söz sanatlarını tespit edip şiiri daha iyi anlayabilmeye benzer. Zira sıfat fiilin tamlayan- tamlanan (yardımcı unsurasıl unsur) münasebetinde oluşturduğu alt fonksiyonlar bize eseri daha iyi yorumlayabilmemiz noktasında fayda sağlamaktadır. Eserde tespit edilen alt fonksiyonlar da cümlenin anlamından çok uzaklaşmadan cümle bağlamında ele alınmıştır. Dolayısıyla yoruma açık bir tarafı da olduğu söylenebilir. Yine eserde tespit edilen alt fonksiyonlar göz önünde bulundurularak dönemin duygu ve düşünce yapısına ayna tutulmaya çalışılmış ve aktarım (rivâyet) cümlelerinde karşılaşılan alt fonksiyonların bir kısmının belirlenmesine olanak sağlamıştır.

Keywords

• narrated adjective-verb
• thirteen century anatolian turkish
• indefinite past time
• past time with” –miş”
• tenses
• rivâyet sıfat fiili
• 13. yüzyıl anadolu türkçesi
• belirsiz geçmiş zaman eki
• -miş’li geçmiş zaman eki
• zaman ekleri