İstanbul İktisat Dergisi (Dec 2020)
Kâr Amacı Gütmeyen Sektörün Ekonomik Büyüme ile İlişkisi: Türkiye Örneği Üzerine Yapısal Kırılma ve Nedensellik Analizi
Abstract
Gün geçtikçe niteliksel ve niceliksel açıdan gelişme gösteren kar amacı gütmeyen sektörün sürdürülebilir kalkınmada ve ekonomik büyümede önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir. Sektörün literatürdeki yeri ise sosyal, kültürel ve politik alanla sınırlıdır. Nitekim kâr amacı gütmeyen kuruluşlar ile ekonomik büyüme ilişkisi akademik çalışmalarda pek ele alınmamakla birlikte, yapılan çalışmaların çoğu sektör kuruluşlarının finansal büyüklükleriyle ilgili kavramsal açıklamalar içermektedir. Türkiye örneği üzerine bu alanda önemli bir başlangıç yapmak adına, bu çalışmada 1975-2006 yılları arasındaki dönem dikkate alınarak kâr amacı gütmeyen kuruluşların gelirleri ile gayri safi milli hasıla arasındaki ilişki araştırılmaktadır. Değişkenler arasındaki nedenselliği test etmek için öncelikle Dickey Fuller ve Augmented Dickey Fuller birim kök testleri uygulanmış ve değişkenlerin birinci farkları alındığında durağan oldukları tespit edilmiştir. Çalışmadaki analiz yönteminin literatürden farklı olarak ele alındığı ilk aşama olan yapısal kırılmalar göz önünde bulundurularak uygulanan Zivot ve Andrews test sonuçlarına göre ise, gayri safi milli hasıla için 2000 yılı, kâr amacı gütmeyen kuruluşlar için 1993 kırılma yılı olarak tespit edilmiştir. Son olarak uygulanan Toda-Yamamoto yaklaşımıyla elde edilen sonuçlarda; kâr amacı gütmeyen kuruluşların gelirleri ile ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Bu bulgular ışığında, sosyal ve finansal alanda etkin bir üçüncü sektör yapısının oluşturulması ve bu yapının güçlü bir temele oturtulması için kamu sektörüne yönelik politika oluşturma önerilerinde bulunulmuştur.
