Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Oct 2023)
Haldun Taner Tiyatrosunda Hitap İfadeleri
Abstract
Hitap / seslenme ifadeleri, dil evreninin sunduğu seçenekler içerisinde, verici ile alıcı arasında doğrudan bağın kurulabildiği, ilişkinin oluşturulabildiği dil birimlerindendir. Pek çok sosyal bilim dalında farklı bakış açılarıyla incelenen hitap ifadeleri hakkında değerlendirme yapabilmek için, her şeyden önce dilbilimsel ölçütlerle, bağlama duyarlı, anlam esaslı bir sınıflandırma geliştirme gereksinimi vardır. Böyle bir sınıflandırmanın geliştirilmesi için hitap ifadeleri açısından zengin söz dağarcığı sunan bir derlem gereklidir. Tiyatro metinleri, konuşmalarla biçimlenen ve doğası gereği alıcı ile vericiyi zorunlu kılan hitap ifadelerinin izlenebildiği en yetkin metin türlerinden biri olarak öne çıkmaktadır. Haldun Taner’in basılmış 12 (on iki) tiyatro eserinin derlem olarak kullanıldığı eldeki çalışmada tespit edilen hitap ifadeleri anlamsal özellikleri açısından 8 (sekiz) başlık altında incelenmiştir. Her bir başlıkta kısaca ilgili anlam alanı açıklanmaya çalışılmış, daha sonra söz konusu gruba giren hitap ifadeleri sıralanmıştır. Birtakım nitelikler bakımından belirginleşen hitap ifadeleri örneklerle ortaya konmuş ve tartışılmıştır. Metinlerde geçen hitap ifadeleri hakkında değerlendirme yapılarak öne sürülen sınıflandırmanın yeni araştırmalar için kullanılabilme esnekliğine sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca alan yazınında eksikliği hissedilen tiyatro metinlerinin dil incelemelerinde derlem olarak kullanımının önemi bu çalışma örneklemi aracılığıyla vurgulanmıştır.
Keywords
