SOWJETISCHE KARRIERE FÜR NATIONALE KULTUR? ZUM VERHÄLTNIS VON SOWJETISIERUNG UND KONSTITUIERUNG NATIONALER KULTUR AM BEISPIEL DES WIRKENS HERAUSRAGENDER KULTURFUNKTIONÄRE DER STALIN- UND CHRUŠČEV-ÄRA IN DER LITAUISCHEN SSR

Abstract

Celem badania było wykazanie napiętego stosunku między procesami sowietyzacji i tworzenia się litewskiego narodu. Do ich zobrazowania wybrałam kulturowy rozwój scenicznego folkloru i kina, które skupiały się wokół wybitnych funkcjonariuszy kultury epoki Stalina i Chruszczowa. Za pomocą instytucjonalizacji, mobilizacji elity, jak i konkretnej pracy funkcjonariuszy przedstawiono, w jaki sposób proces sowietyzacji stał się siłą napędową rozwoju litewskiej kultury. Pomimo że Jonas Švedas był raczej przedstawicielem stalinizmu, a Vytautas Žalakevičius – epoki Chruszczowa, to wspólnie zajmowali dominującą pozycję w formowaniu sowiecko-litewskiej kultury. Ta prestiżowa rola reprezentantów nowej elity nie tylko wymagała od nich intensywnej kolaboracji z reżimem, ale dawała im też prawo do wpływania na produkcję kulturalną. I tak można było wykazać na przykładzie Švedasa i jego działalności w zespole, że z jednej strony stał się on bezspornie filarem reżimu poprzez wypełnianie ideologicznego zlecenia, z drugiej zaś forsował jednocześnie proces akulturacji muzycznego folkloru.