Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Apr 2018)
TÜRKMEN ATASÖZLERİNE PSİKOLOJİK BİR YAKLAŞIM
Abstract
Öz: Bu çalışmada, psikoloji biliminin hayatımızın bütün yönlerini kapsadığı ve dolayısıyla halk ürünü olan atasözlerinin her birinin de bir psikolojik durumu açıkladığı düşüncesinden hareketle 5405 Türkmen atasözü psikolojik yönden incelenmiştir. Türkmen atasözleri, konuları bakımından birbirine benzer psikoloji alanlarından oluşturulan beş gruba göre değerlendirilip, psikolojik bakış açısıyla yorumlanmıştır. İnceleme sonucunda, “Sosyal Psikoloji ve Endüstri Psikolojisi” grubunun 3577 atasözüyle (% 66) en fazla Türkmen atasözünü kapsadığı tespit edilmiştir. Sayısal olarak ikinci büyük grubun 1001 atasözüyle (% 19) “Gelişim ve Kişilik Psikolojisi” olduğu, üçüncü grubun ise 390 atasözüyle (% 7) “Deneysel ve Fizyolojik Psikoloji” olduğu saptanmıştır. “Klinik Psikoloji ve Danışmanlık Psikolojisi” grubu 269 (% 5) atasözüyle dördüncü sırada yer alırken, “Okul ve Eğitim Psikolojisi” grubu 168 (% 3) atasözüyle en son grubu teşkil etmiştir. Alınan sonuçtan hareketle, Türkmen toplumunu oluşturan temel üç yapının; yani birey, aile ve toplumla ilgili atasözlerinin sayısal olarak ilk üç sırayı oluşturduğu saptanmıştır. “Sosyal Psikoloji ve Endüstri Psikolojisi” grubunda yer alan Türkmen atasözlerinin sayıca fazla oluşu ise Türkmen toplumunda toplumsal uyumu sağlamak amacıyla sosyal normların ortaya çıkmasını sağlayan anlayışın olduğunu göstermektedir. Bu araştırma, atasözlerinin en önemli işlevinin Türkmen toplumunda toplumsal uyumu sağlayıcı sosyal normları topluma tanıtmak ve benimsetmek olduğunu göstermiştir. Abstract: In this study, considering that the psychology discipline covers all aspects of our lives, therefore as folk products proverbs express psychological situations, psychological aspects of 5405 Turkmen proverbs have been studied. Turkmen proverbs has been classified under the five groups of psychology, which resembles each other in respect to their subjects and interpreted according to psychological point of view. As the result of examining Turkmen proverbs with regard to subfields of psychology, it became apparent that the “Social and Industrial Psychology” group contains utmost Turkmen proverbs with 3577 proverbs (%66). The second group appears to be “Developmental and Personality Psychology” group with 1001 proverbs (%19) and the third appears to be “Experimental and Physiological Psychology” group with 390 proverbs (%7). “Clinical and Counseling Psychology” appears to be the fourth group with 269 proverbs (%5) and “School and Educational Psychology” is the fifth group with 168 proverb (%3). As the result of the study it become apparent that proverbs about three base structure, namely person, family and society, are quantitively top three kinds of Turkmen proverbs. In conclusion the cause of “Social and Industrial Psychology” group contains utmost Turkmen proverbs is the understanding of using social norms in order to provide social coherence. The results obtained in this study bring out that the most important function of proverbs in Turkmen society is to present and impose the norms which provides the social coherence.
Keywords
