پژوهش های علوم و فناوری چوب و جنگل (Feb 2016)
آشکارسازی تنوع ژنوتیپی و فنوتیپی جمعیتهای ویول (Quercus libani) در جنگلهای زاگرس شمالی با استفاده از نشانگر مولکولی SCoT و مشخصههای ریختشناختی و بیوشیمیایی
Abstract
در این گزارش تنوع ژنوتیپی و فنوتیپی 109 پایة نمونهبرداری شده از نه جمعیت ویول (Quercus libani) در جنگلهای زاگرس شمالی با استفاده از نشانگر مولکولی چندشکلی نواحی هدف کدون شروع (SCoT)، و مشخصههای ریختشناختی و بیوشیمیایی برگ مطالعه شده است. تجزیة خوشهای مجموع دادههای فنوتیپی، جمعیتهای مورد مطالعه را در پنج خوشة اصلی گروهبندی کرد. در مجموع، 10 آغازگر SCoT 101 نوار را در ژنوتیپهای مورد مطالعه تکثیر کردند که از این تعداد 92 نوار (90 درصد) چندشکل بودند. تنوع ژنی نی (h) و شاخص تنوع شانون (I) در هر دو سطح گونه و جمعیت بالا بودند (بهترتیب 284/0 و 258/0 در سطح گونه و 431/0 و 279/0 در سطح جمعیت). تنوع بالای فنوتیپی و ژنتیکی نشان داد که جمعیتهای ویول زاگرس شمالی تنوع بالایی را در خود حفظ کردهاند. مقدار GST برآورد شده (29/0) نشان داد که بخش عمدة تنوع ژنتیکی آشکار شده مربوط به تنوع درون جمعیتهاست (87 درصد)، که جریان ملایم ژنی بین جمعیتها Nm) = 175/1) نیز آن را تأیید کرد. تنوع ژنتیکی نسبتاً بالای درونگونهای و تمایز ژنتیکی نسبتاً پایین بینجمعیتی به میزان زیادی ناشی از پخششدگی دانة گرده و پیوستگی پراکنش این گونه در مناطق مورد مطالعه است. بر اساس آزمون مانتل همبستگی ماتریسهای فاصلة حاصل از مختصات جغرافیایی و ماتریس تشابه حاصل از نشانگرهای SCoT معنیدار نبود، که ویژگیهای سیستم تلاقی، رانش ژنتیکی و جریان گستردة ژنی معمول در جوامع بلوط را میتوان عوامل مهم دخیل در این وضعیت دانست.
