تهیه نقشه پراکنش و شدت آلودگی آفت زنجرک خرما (Ommatissus lybicus) در منطقه بم با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی

Abstract

سامانه اطلاعات جغرافیایی یک سامانه رایانه‌ای برای ذخیره، پردازش و نمایش داده‌های زمین مرجع می‌باشد که برای کمک به تصمیمات، در مدیریت موضعی محصول به کار می‌رود. در این مطالعه، فنآوری سامانه اطلاعات جغرافیایی به‌عنوان یک راهکار سریع و آسان برای پایش آفت زنجرک خرما (Ommatissus lybicus de Bergevin ، مورد استفاده قرار گرفت. هدف از انجام این پژوهش، تهیه نقشه رقومی پراکنش و تراکم آفت زنجرک خرما، تعیین نقاط طغیان و سمت و سوی گسترش آلودگی و تعیین سطح باغ‌های آلوده به آفت زنجرک، در منطقه بم و بروات بود. به این منظور باغ‌های منطقه بم و بروات به کمک گوگل ارت، شبکه‌بندی شده، از هر سلول یک باغ و در مجموع در 41 باغ، تراکم آفت زنجرک به دو روش شمارش آفت و شمارش قطرات عسلک اندازه‌گیری شد. سپس داده‌ها به سامانه اطلاعات جغرافیایی وارد شده و نقشه‌های پراکنش و تراکم آفت زنجرک تولید و بررسی شدند. نتایج نشان داد که در بیشتر باغ‌هایی که تراکم آفت در آن‌ها اندازه‌گیری شده است، میزان خسارت در گستره متوسط و زیاد می‌باشد. در بیش از 69 درصد از باغ‌ها، تراکم زنجرک متوسط، زیاد و خیلی زیاد بوده و باید در طرح‌های به‌باغی و اصلاح، مانند کاهش تراکم درختان، هرس و مدیریت تلفیقی قرار گیرند. شدت آلودگی به آفت زنجرک در باغ‌های کرانه‌های شمال شرقی و جنوب شرقی و به‌طورکلی شرق و جنوب منطقه بسیار بالاتر از شمال غربی منطقه است، بنابراین تمرکز کنترل آفت باید در این مناطق یعنی ۵۸ درجه و ۲2 دقیقه طول شرقی و ۲۹ درجه و 7 دقیقه عرض شمالی تا ۵۸ درجه و ۲9 دقیقه طول شرقی و ۲۹ درجه و 2 دقیقه عرض شمالی باشد. نقشه ارتفاعی منطقه مورد مطالعه نشان داد از جنوبِ نخلستان‌های بروات تا شمالِ نخلستان‌های بم، به فاصله 5/21 کیلومتر، ارتفاع از سطح دریا از 975 متر به 1190 متر افزایش یافته و با افزایش ارتفاع، از شدت تراکم آفت نیز کاسته شده است. مساحت کل نخلستان‌های منطقه بم و بروات، به کمک تصویر ماهواره‌ی سنتینل 2 و به شیوه طبقه‌بندی کنترل‌شده 3647 هکتار و سطح نخلستان‌هایی که در آن‌ها تراکم زنجرک متوسط تا خیلی زیاد بود، 2533 هکتار برآورد شد.

Keywords

• خرما
• زنجرک
• سامانه اطلاعات جغرافیایی
• عسلک
• کشاورزی دقیق
• نقشه