Muhalefet, Kime ve Neye: Dinsel Söylemde Muhalefet

Abstract

Birçok iktidar dinden ve dinin bazı kutsallarından hareketle kendisinimeşrulaştırmış ve toplumdan kendilerine itaat istemişlerdir. Bununla birliktegeçmişten günümüze din ve dini gruplarla iktidar sahipleri arasında sıklıklaçatışmalar yaşanmıştır. İktidar kendisine itaat etmeyen ve muhalif davranan herakımı gayrimeşru ilan etmiş ve bir şekilde yok etmeye çalışmıştır. Dinigelenekler muhalefet kavramını iki bağlamda ele alır: bunlardan ilki dininüstün varlıklarına ve öngördüğü değerlere muhalefettir. Din böylesi birmuhalefeti kabul etmez; sapkınlık ve günah olarak görür. İkincisi ise dünyeviegemenlere yönelik muhalefettir. Bunu ise her din kendi iktidar algısındanhareketle tanımlar. Öyle ki egemenliği kutsayan Hıristiyanlık gibi yapılardünyevi iktidarlara itaati öngörür ve muhalefeti eleştirir. İslam gibi dinlerise mutlak otorite olarak Allah’ı kabul ettiğinden dünyevi iktidarla ilişkiyibu bağlamda ele alır. Referansını Allah’tan ve Allah’ın sınırlarından almayanher iktidarı zulüm olarak değerlendirir ve böylesi iktidarlara muhalefetiinanan birey için bir görev addeder. Nitekim Kur’an tarih boyu peygamberlerinböylesi otoritelere karşı yaptıkları muhalefetten birçok örnek verir.