Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Sep 2023)
Yükseköğretim Kurumları Sınavında Çıkan DKAB Sorularının Ortaöğretim DKAB Öğretim Programı Çerçevesinde Analizi
Abstract
Türkiye’de üniversitelere merkezi sınav sistemi ile girilmektedir. Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) adı altında dil sınavı hariç iki sınav yapılmaktadır. Bu sınavlar Temel Yeterlik Testi (TYT) ile Alan Yeterlik Testi (AYT) sınavlarıdır. Bu sınavlarda üniversite adaylarına matematik, Türk dili ve edebiyatı, coğrafya, fizik gibi birçok dersten sorular yöneltilmektedir. 2013 yılında üniversite sınavlarında din kültürü ve ahlak bilgisi (DKAB) dersinden de soru sorulmaya başlanmıştır. TYT’de DKAB dersinden 5 soru, AYT’de ise DKAB dersinden 6 soru yer almaktadır. Üniversiteye giriş sınavlarında yılda toplam 11 soru sorulmaktadır. Üniversite sınavlarında DKAB dersi kapsamında soruların yer alması çeşitli tartışmalara neden olmuştur. 1982’den beri zorunlu olan DKAB dersi ilkokul dördüncü sınıftan itibaren on ikinci sınıfa kadar haftada iki ders saati okutulmaktadır. DKAB dersi amacı, içeriği, mecburiyeti gibi birçok açıdan hem ulusal hem de uluslararası düzeyde tartışılmış ve tartışılmaya da devam etmektedir. Bu tür tartışmalar ortaöğretim DKAB öğretim programının daha da geliştirmesine ve ortaya çıkan ihtiyaçlara cevap üretebilmesine yardımcı olmaktadır. Bu çalışmada ise üniversite sınavlarında sorulan DKAB sorularının çeşitli yönleriyle analiz yapılarak DKAB dersi ile ilgili tartışmalara katkıda bulunulması amaçlanmıştır. Araştırmanın temel varsayımı öğretim programlarından, ders kitaplarından, öğretmen yetiştirme politikalarından bir dersin felsefesi ve yaklaşımına yönelik çıkarımlarda bulunulabileceği gibi üniversite sınav sorularından da çıkarımlar elde edilebileceğidir. Çünkü üniversite sınavındaki sorular Millî Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen öğretim programlarındaki konu ve kazanımlardan gelmektedir. Bu çerçevede araştırmanın problem cümlesi “Üniversite sınavlarındaki DKAB soruları ile ortaöğretim DKAB öğretim programı arasında nasıl bir ilişki vardır?” şeklinde belirlenmiştir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması desenine göre tasarlanmıştır. Ortaöğretim DKAB öğretim programının YKS sorularına yansıması bir durum olarak belirlenmiş, bu çerçevede analizler yapılmıştır. Araştırmanın kapsama alınan soruları ise 2019 ila 2022 yılları arasında çıkan 44 DKAB ders sorusu oluşturmaktadır. Veri analiz sürecinde şu adımlar takip edilmiştir. Öncelikle sorular araştırmacılar tarafından birkaç kez okunmuş ve birbirlerinden habersiz bir şekilde sınıf, ünite, amaç ve yenilenmiş Bloom taksonomisi dağılımları yapılmıştır. Sonrasında araştırmacılar bir araya gelerek bu dağılımları karşılaştırmış ve son şeklini vermiştir. Sonrasında soruların özellikleri sayısallaştırılarak SPSS programına aktarılmış ve frekans ve yüzde analizleri gerçekleştirilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre TYT’deki DKAB soruları sınıflara göre orantısız dağılmaktadır. Ancak AYT’deki soruların sınıflara göre normal dağılmaktadır. Ortaöğretim DKAB öğretim programındaki iki ünite hariç tüm ünitelerden sorular bulunmaktadır. YKS soruları programın amaçlarına göre incelendiğinde bir amaç cümlesi hariç olmak üzere diğer amaçlarla ilgili sorular bulunmaktadır. YKS sorularının programın amaç ve içeriğini kapsadığı söylenebilir. Yenilenmiş Bloom taksonomisine göre yapılan tasniflerde ise soruların neredeyse tamamı “kavramsal” ve “olgusal” bilgi boyutları ile eşleştirilmiştir. Bunun yanı sıra soruların yaklaşık %95’i “hatırlama” ve “anlama” basamağından sorulmuştur. Zira bu basamaklar en birincil basamaklardır ve uzun süreli bellekten sorunun hatırlanmasını ve anlam çıkarmayı amaçlamaktadır. PISA ve TIMSS gibi uluslararası sınavlar üst düzey bilişsel becerilere değer verirken, Türkiye'deki YKS gibi ulusal sınavlarda ezber bilgiye öncelik verilmesi eğitimin hedefleri açısından kabul edilebilir bir durum değildir. DKAB dersinden YKS’de soru çıkmasının dersin içerik ve eğitim durumlarına etkisinin ise araştırılması gerekmektedir.
Keywords
