Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Jun 2019)
2000 SONRASI YAŞANAN FİNANSAL KRİZLERİN TÜRKİYE'NİN DIŞ TİCARETİ ÜZERİNE ETKİLERİ - THE EFFECTS OF FINANCIAL CRISES AFTER 2000 ON TURKEY'S FOREIGN TRADE
Abstract
Türkiye, 2000 yılı ve sonrası; Kasım 2000, Şubat 2001 ve 2008 olmak üzere üç büyük kriz yaşamıştır. 2000 ve sonrası yaşanan krizlerin etkilediği ekonomik aktörlerden biri de dış ticarettir. Dış ticaret, özellikle gelişmekte olan ülkelerin ekonomik hacmini etkileyen en önemli unsurlardan biridir. Dış ticaretin ekonomi üzerindeki öneminden dolayı bu çalışmada, Türkiye’nin 2000 ve sonrası yaşamış olduğu krizlerin dış ticaret üzerindeki etkisinin analizi amaçlanmıştır. Çalışmanın amacı doğrultusunda; ihracat ve ithalat denklemlerinin kurulabilmesi için reel efektif döviz kuru, büyüme ve Türkiye’nin ihracatta yoğun olduğu 6 ülkenin milli gelir değerleri analize dahil edilmiştir. Analizde, 2000-2017 dönemlerine ait aylık zaman serileri kullanılmıştır. Analizde ilk olarak zaman serisi verilerinin durağan olup olamadıkları analiz edilmiş ve birim kök analizi sonucunda aynı derecede bütünleşik oldukları tespit edilen verilerin uzun dönem ilişkileri Johansen Eşbütünleşme analizi çerçevesinde tahmin edilmiştir. Ayrıca, ithalat ve ihracat denklemleri için zayıf dışsal olmayan değişkenler kullanılarak uzun dönem denge değerine doğru yakınlaşma hızları ise Hata Düzeltme Modeli (VECM) kullanılarak analiz edilmiştir. Analizde; ihracat ve ithalatın yaşanan bir şok karşısında uzun dönemde tekrar dengeye geldiği ve dengeye gelme süresinin; ihracatta yaklaşık 34 dönem (34 ayda) ve ithalatta ise 142 dönem (142 ay) sürdüğü sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
