Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Aug 2004)
YENİUYGUR TÜRKÇESİNDE -vät-, - i vät-, - u vät-, - ü vätYAPISI, GELİŞİMİVE ANLAMI ÜZERİNE
Abstract
Yeni Uygur Türkçesinde zarf-fiil ekleriyle kurulan birleşik fiil yapılarının bazılarında esas fiille, bu fiile bağlanmışolan yardımcıfiilin birtakım ses hadiseleri sonucunda kalıplaştığı şekiller ortaya çıkmıştır. Bu yapılardan birisi de -vät-, - i vät-, - u vät-,- ü vät- şeklidir. Bu tür şekillerde birleşik fiili meydana getiren esas fiil, zarf-fiil eki ve yardımcıfiili birbirinden ayırt etmek güçleşmektedir. Söz konusu yapıda yer alan yardımcıfiil hakkında da böyle bir belirsizlik vardır. Kaynakların bir kısmında bu yardımcıfiilin et- “yapmak, etmek”, at- “atmak, fırlatmak” bir kısmında da ävät- “göndermek” fiili olabileceği belirtilmiştir. Bu yazıda, söz konusu şeklin hem ses hem de anlam bakımından değerlendirildiğinde “– I p ävät-” yapısından kalıplaştığıortaya konulmuşve bu yapının ifade ettiği anlamlar üzerinde durulmuş; yine aynıölçülerle diğer görüşlerin izaha muhtaç taraflarına dikkat çekilmiştir.
