Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Dec 2017)
İslâm Hukukunda Hibe Yoluyla Varisleri Mirastan Mahrum Etmeye Yönelik Tasarrufların Sınırlandırılması
Abstract
İslâm miras hukukunda, -oranları farklı da olsa- erkek ve kız çocukların mirastaki payları önceden belirlidir ve buna mahfuz hisse/saklı pay denilmektedir. Diğer taraftan İslâm miras hukukunun temel özelliklerinden biri de mûrisin vârislerini mirastan mahrum etme hakkının bulunmamasıdır. Bununla birlikte geçmişten günümüze murisler, çeşitli yollarla vârislerini mirastan mahrum etmek istemişlerdir. Hukukî bir terim olarak hibe, kişinin hayatta iken, karşılıksız olarak malını başkasına temlik etmesi demektir. Prensip olarak İslâm hukukunda hibe meşru/mubah bir tasarruftur. Bununla birlikte, geçmişte olduğu gibi günümüzde de hibe hakkı, vârisleri mirastan mahrum etmek amacıyla murisler tarafından kötüye kullanılabilmektedirler. Mûrisin hibe/bağış yoluyla vârislerinden mal kaçırması veya onları mirasından mahrum etmesi iki şekilde olabilmektedir; Birincisi: mûrisin çocukları arasında maddi ayrımcılık yapması ve vârislerden sadece bazılarına hibede bulunarak diğerlerini mirastan mahrum etmesi. İkincisi: malının tümünü veya bir kısmını gerçek veya hükmi yabancı şahıslara hibe ederek varislerin tümünü tamamen veya kısmen mirastan mahrum etmesi. Bu çalışmada İslâm hukukunda, hibe yoluyla varisleri mirastan mahrum etmeye veya onlardan mal kaçırmaya yönelik tasarrufların sınırlandırılması üzerinde durulmuştur.
