مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی (Nov 2021)
بررسی الگوی اسلامی مشارکت مردمی در مدیریت جامع بحران از دیدگاه امام‌خمینی (ره)
Abstract
دولت‌ها از ظرفیت مردم برای کنترل بحران‌ها استفاده می‌کنند. اگر این استفاده از افراد متناسب با بافت اجتماعی و مذهبی آنها نباشد، استفاده از این منابع به حدّاقلّ می‌رسد. تا به امروز، جامعه ایرانی ما بحران‌های دشواری را پشت‌سر گذاشته است که در آن اعتقاد به تعالیم اسلامی به مردم کمک کرده است تا از مشکلات عبور کنند. سوال اصلی این پژوهش این است که مولفه‌های اسلامی مشارکت عمومی در جامعه ایران در حوزه مدیریت جامع بحران چیست؟ به این ترتیب این پژوهش، با بهره‌گیری از بیانات حضرت امام‌خمینی(ره) و استفاده از روش داده بنیاد و طی فرآیند کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی، در پی ارائه الگوی مدیریت اسلامی مشارکت عمومی در شرایط بحرانی است. در نتیجه، دریافتیم که الگوی مدیریت اسلامی مشارکت عمومی شامل تمام راهبردهای مدیریت جامع بحران، کاهش، آمادگی، واکنش و جبران خسارات است. برای دستیابی به مشارکت مزبور، علاوه بر توده‌ها و نخبگان، دولت نیز وظایفی را برعهده دارد که باید انجام دهد. در راهبرد آمادگی، دولت باید داوطلبان مردم را آموزش و تجهیز کند و در راهبرد واکنش، باید با تعیین اولویت‌ها، روند مشارکت مردمی را تسریع کند. همچنین، دولت باید از مشارکت عمومی در راهبرد کاهش، در زمینه بهداشت روان آسیب‌دیدگان استفاده کند و در راهبرد جبران، روند جبران خسارت را کنترل کند و سازمان‌های دولتی را با مشارکت عمومی هماهنگ کند.
