تربیت اسلامی (Sep 2017)
تحلیل محتوای کیفی کتاب‌های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از منظر تربیت اخلاقی
Abstract
هدف از این مقاله، تحلیل محتوای کتاب‌های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی جهت استخراج الگوی نظری تربیت اخلاقی در این کتاب‌هاست. روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی از نوع قیاسی است. برای دستیابی به هدف مقاله، محتوای کتب یادشده از نظر اهداف، محتوا، اشکال ارائه محتوا و روش (یاددهی−یادگیری و ارزشیابی) بررسی شدند. یافته‌ها نشان می‌دهد که رویکرد برنامه درسی مطالعات اجتماعی، بین برنامه‌ای یا تلفیقی است؛ اهداف اخلاقی در کنار دیگر اهداف درس قرار گرفته و محتوای کتاب‌های درسی هم به تبع اهداف، دارای مضامینی اخلاقی شده است. مدل هدف‌گذاری، هرمی است. همچنین، برای یاددهی−یادگیری از روش‌هایی همچون بحث گروهی، بحث درباره موقعیت‌های اخلاقی فرضی، الگوپردازی، روش توضیحی و روش ایفای نقش استفاده شده است. اشکال ارائه محتوای اخلاقی نیز به‌طور عمده شامل متن، تصاویر و فعالیت است. برای ارزشیابی نیز افزون بر شیوه‌های معمول روش‌هایی همچون خود ارزشیابی نیز پیشنهاد شده است.
Keywords
