شبیه‌سازی رواناب سطحی شهری و اولویت‌بندی روش‌های توسعه‌کم‌اثر با استفاده از مدل SWMM (مطالعه موردی: شهر نیشابور)

Abstract

اخیرا تغییر خصوصیات هیدرولوژیک و پاسخ حوضه شهری نسبت به بارش و سیلاب‌ها از نظر کمی و کیفی در زندگی بشر و منابع مشهودتر شده است. جلوگیری از اتلاف این هرزآب‌ها و به تبع آن جبران کمبود منابع‌آبی،‌ گامی موثر در این خصوص است. در این مطالعه با شبیه‌سازی بارش-رواناب در SWMM، پاسخ هیدرولوژیکی حوضه آبریز شهری نیشابور به رواناب تولیدی با اعمال روش‌های‌ توسعه‌ کم‌اثر تحت شش سناریوی مختلف بررسی شد. اطلاعات هیدرومتری به صورت میدانی برداشت، و در نقطه خروجی به روش جسم شناور دبی متناظر پنج رخداد بارش محاسبه گردید. نتایج آنالیز حساسیت مدل نشان داد که درصد نواحی نفوذناپذیر موثرترین پارامتر بر دبی‌اوج رواناب است. ارزیابی آماره‌ها (نش-ساتکلیف، مجذور میانگین‌مربع‌خطا، درصدبایاس و ضریب‌تعیین) در مراحل واسنجی و صحت‌سنجی گواه برعملکرد خوب (دبی پیک و زمان دبی پیک) مدل بود. در مجموع ارزیابی پیاده‌سازی سناریو‌های: ماند بیولوژیکی، سنگ فرش نفوذپذیر، ترانشه نفوذ، جوی باغچه و تلفیق کلیه سناریوها موجب کاهش رواناب تولیدی به ترتیب به میزان 51/8 ، 58/9 ،79/15 ،25/10 و 43/45 درصد شد. درنهایت، در دوره بازگشت‌های 2، 5 و 10 سال بهینه‌ترین عملکرد به ترتیب در سناریوهای تلفیق‌ سناریوها، ترانشه‌نفوذ، جوی‌باغچه، سنگ فرش‌ نفوذپذیر و ماند بیولوژیکی صورت ‌گرفته است. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که پیاده‌سازی راهکارهای توسعه‌کم‌اثر همراه با شبکه زهکش سنتی شهر در مدل SWMM تخمین خوبی را در جهت بررسی عملکرد و شیوه‌های اجرایی سناریوهای مختلف در اختیار متخصصین و مدیران شهری قرار می‌دهد.

Keywords

• آنالیز حساسیت
• بارش-رواناب
• حوضه ‌آبریز شهری
• lid