Kahramanın Değişim ve Dönüşümü: Seyit Noçi, Abdurrahman Han ve Nazugum Örnekleri

Abstract

Dünyada pozitivizmin gelişmesiyle birlikte nesnelci bir yaklaşım ortaya çıkmaya başlamıştır. Bir başka deyişle, pozitivizmin sosyal bilimlere en önemli etkisi, nesnelci bir bakış açısını benimsetmiş olmasıdır. Buradan hareketle sosyal bilimlerde “metin merkezli” yaklaşımlar etkili olmuş ve benimsenmiştir. Hâlbuki yapılan inceleme ve yorumların anlamlı olabilmesi için sadece metnin kendisini değil; nasıl bir bağlamda; kimlere, neye ve hangi işleve yönelik olarak üretildiğini gözlemlemek ve anlamak gerekmektedir. Dolayısıyla, bir metin hakkında doğru yorumlarda bulunmak için, doku, metin ve bağlam özellikleri, birbiriyle ilişkilendirilerek ele alınmalıdır. Bu makalede de, Seyit Noçi, Abdurrahman Han ve Nazugum destanlarının, destan ile aynı adı taşıyan kahramanları üzerinden, Türk dünyası destan metinlerinde karşımıza çıkan kahraman tiplerinde meydana gelen değişim ve dönüşümler ele alınmıştır. Adı geçen üç destan kahramanı, Türk dünyası destancılık geleneği içerisinde ele alınan diğer metinlerden verilen örneklerle birlikte yaratım-aktarım, şekil-yapı, içerik-konu ve işlev özellikleri bakımdan incelenerek kahramanın dönüşümü ve dolayısıyla metinlerde meydana gelen değişim açıklanmaya çalışılmıştır.

Keywords

• seyit noçi
• abdurrahman han
• nazugum
• destan