Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Dec 2021)
Serbest Cumhuriyet Fırkası Kastamonu Teşkilatı ve 1930 Belediye Seçimleri
Abstract
Mustafa Kemal Paşa, demokrasiye olan inancı gereği, kurucusu olduğu Türkiye Cumhuriyeti’nde çok fırkalı siyasi yapıyı yerleştirebilmek amacıyla Serbest Cumhuriyet Fırkasını (SCF) kurdurdu. SCF, kuruluşundan kısa bir süre sonra yurt genelinde teşkilatlanma çalışmalarına başladı. SCF’nin kuruluşu ile birlikte muhalifler bu siyasi fırkanın çatısı altında toplandı. Hedeflerinin iktidara yürümek olduğunu açıklayan SCF, süreç içinde yıpranmış olan Cumhuriyet Halk Fırkasını (CHF) iktidardan uzaklaştırmak için popülist propagandalarla 1930 Belediye Seçimleri için meydanlara indi. SCF teşkilatlanma çalışmaları kapsamında Kastamonu’da müteşebbislerin girişimleri ile vilayet ve kaza teşkilatlarını kurdu. CHF, Kastamonu’da SCF teşkilatlarını kuran muhalifler hakkında istihbarat raporları hazırlayarak bu şahısları kapatılmış olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası yanlısı, Millî Mücadele aleyhtarı, Damat Ferit Paşa’nın adamları, Hürriyet ve İtilaf Fırkası mensubu olmakla itham edip halk nezdinde itibarsızlaştırmaya çalıştı. Bu makale, Cumhuriyet tarihinin ilk çok fırkalı seçimi olan 1930 Belediye Seçimleri öncesinde kurulan Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın, Kastamonu’da teşkilatlanması ve 1930 Belediye Seçimlerinde muhalefet iktidar çatışmasının Kastamonu’daki yansımalarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Makalenin oluşturulmasında başta Cumhurbaşkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Başbakanlık Cumhuriyet Arşivleri (BCA) Amerika Ulusal Arşivi (NARA) olmak üzere yerel, ulusal gazeteler, hatıralar ve konu ile ilgili telif eserlerden yararlanılmıştır.
Keywords
