Gwiazda (1869–1870) Hipolita Stupnickiego jako przykład czasopisma dla kobiet – zarys monograficzny

Abstract

W artykule podjęto próbę monograficznego opracowania Gwiazdy – jednego z czasopism dla kobiet ukazujących się w okresie zaborów. Periodyk drukowany był we Lwowie w latach 1869–1870. Skupiono się na jego genezie, cechach formalno-wydawniczych oraz zawartości treściowej. Omówiono też działalność prasotwórczą Hipolita Stupnickiego, który był m.in. wydawcą i redaktorem odpowiedzialnym Gwiazdy. Przedstawiono również wybranych współpracowników periodyku, gdyż nie wszyscy podpisywali się imieniem i nazwiskiem, co utrudnia identyfikację tych osób, a przez to uniemożliwia szersze osadzenie analizowanego pisma w kontekście społeczno-historycznym. Jak wykazała analiza zawartości treściowej wszystkich wydanych numerów Gwiazdy w liczbie 33, redakcja wyrażała konieczność utrzymania ról przynależnych kobiecie oraz mężczyźnie. Kobiety na jej łamach przedstawiano jako dobre, uległe mężom żony, jako córki posłuszne rodzicom, jako kochające matki, oszczędne i dobre gospodynie domowe, a przy tym osoby bogobojne, skromne, z pokorą znoszące czekające je wyzwania i odporne na trudy codziennej egzystencji. Twórcy pisma z niechęcią odnosili się do kobiet wykształconych bądź modnie ubranych według paryskich trendów. Przygotowując artykuł, posłużono się metodą jakościowej analizy zawartości prasy oraz metodą historyczno-krytyczną źródeł i literatury przedmiotu.