زبان و ادب فارسی (Feb 2019)

بررسی عناصر حماسی در غزل‌های سیمین بهبهانی

  • دادیار حامدی,
  • میرجلال الدین کزازی,
  • غلامرضا سالمیان

DOI
https://doi.org/10.22034/perlit.2019.8371
Journal volume & issue
Vol. 71, no. 238
pp. 71 – 93

Abstract

Read online

به‌کارگیری عناصر حماسی از ویژگی‌های غزل امروز است. سیمین بهبهانی از شاعرانی است که به این امر توجّه ویژه‌ای نشان داده است. او برای این کار، عناصر بلاغی‌ای نظیر مبالغه و مفاخره را به کار می‌گیرد و در توصیف پدیده‌های طبیعت از اصطلاحات خاص حماسه و ستیز بهره می‌جوید. سادگی تشبیه در غزل‌های بهبهانی و به‌کارگیری وجه‌شبه‌های سازگار با حماسه، لحن حماسی غزل او را تقویت می‌کند؛ علاوه بر این استفاده از مشبّه‌به‌های مبتنی بر عظمت و بزرگی، بر این امر تأثیرگذار است. همچنین بهبهانی گاهی مضمون‌های حماسی غزل‌هایش را با بهره‌گرفتن مناسب از وزن‌های پرطنین بیان می‌کند. ایران‌دوستی شاعر موجب شده است که او توجه ویژه‌ای به اسطوره‌های ایران کهن نشان بدهد. در غزل‌های او نبرد با نیروهای اهریمنی و دیوان را می‌توان دید و اشاره‌هایی به شخصیّت‌های اسطوره‌ای و حماسی نیز وجود دارد. در این میان گاهی اسطوره‌هایی چون رستم و ضحّاک به شکلی متفاوت از اصل خویش در آمده‌اند.

Keywords