Akademik İncelemeler Dergisi (Apr 2017)
Yerelciliğin Zirvesi: 1920’de Erzurum’da Halk Hükümeti Girişimi
Abstract
Yerelcilik, bir ülkede bölge, eyalet, il gibi ulus altı birimlerin altözelliklerinde buluşmuş bireylerin kendi bölgelerinde yönetimlerini belirlemehakkına sahip olmasını savunan düşüncedir. Özellikle ulusal bütünlüğünsağlanması aşamasından önce karşılaşılan yerelciliğin ilginç bir örneğiTürkiye’de Kurtuluş Savaşı sırasında Erzurum’da yaşanmıştır. 1920 yılındaErzurum’da bir halk hükümeti kurulması amacıyla başlatılan girişim MillîMücadele kadrolarını hayli uğraştırmıştır. Propagandasını Albayrak gazetesinin yürüttüğü harekete Erzurum milletvekilleri vebazı Müdafaa-i Hukuk üyeleri de destek olmuştur. Erzurum halkının mevcut askerî ve mülkî kadroların kötü yönetimindenbıktığı ve kurtuluşu ancak kendilerinin oluşturacağı bir yönetimde gördüklerişeklinde temellendirilen halk hükümeti girişimi, oralıolmayan kamu görevlilerinin Erzurum’da görev yapmasına karşı çıkmıştır. Bölgeci hareketi kurgulayanların Rusya’daki Bolşevikdevrimden etkilendikleri görülmektedir. Ancak hareketin ideolojik yönü zayıfolup salt bir coğrafî yerelcilik niteliği baskındır. Bununla birlikte o sıradaRusya’da bulunan eski İttihat ve Terakki lideri Enver Paşanın da olayda teşvikedici etkisinin olduğu açıktır.
Keywords
