سیاست علم و فناوری (Nov 2022)
ویژگی‌ها و چالش‌های مرجعیت علمی ایران از منظر سرآمدان
Abstract
مرجعیت علمی از کلید واژگان اسناد بالادستی و سخنرانی‌های سیاست‌گذاران علم و فناوری است که شاخص‌های ارزیابی آن به‌صورت شفاف تبیین نشده است. اگرچه پژوهش‌هایی در این زمینه انجام‌شده، لیکن کماکان تصویر ذهنی مورد اجماعی از مرجعیت علمی ایران وجود ندارد. در این مقاله تلاش شده با انجام یک پژوهش کیفی و مبتنی مصاحبه (با منتخب دانشمندان عضو هیئت‌علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری سرآمد کشور از علوم، نسل‌ها و رشته‌های مختلف انتخاب‌شده بر اساس لیست یک درصد برتر ای-اِس-آی و لیست سالانه پایگاه استنادی علوم جهان اسلام) ابعاد این مفهوم موردبررسی قرار گیرد. روش تحقیق، مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته و تحلیل محتوای آن‌ها بوده است. در این پژوهش مفهوم مرجعیت علمی از منظر جامعه خبرگان در مقایسه با تعاریف مرسوم برگرفته از پیشینه موضوع قرار گرفت و شاخص‌های ارزیابی و شناخت مرجعیت علمی موردبررسی قرار گرفتند. بهعلاوه، چالش‌های کلیدی به‌عنوان موانع دستیابی به مرجعیت علمی به‌عنوان نقطه آغازین سیاست‌گذاری علم و فناوری برشمرده شدند. نتایج نشان می‌دهد وجود ابهام در تعریف مفاهیمی همچون مرجعیت علمی که ویژگی تکاملی دارند یک نقیصه نبوده و تابعی از شرایط و بستر توسعه علمی در حوزه‌های مختلف است. بهعلاوه نشان داده شد مفهوم مرجعیت علمی در هر دو سطح فردی و نهادی قابل‌بررسی بوده و این دو در ارتباطی نظام‌مند می‌توانند به تسهیل مرجعیت در علم بیانجامند. بعلاوه مرجعیت علمی در شبکه همکاری و در پاسخ به نیازهای جامعه تثبیت خواهد شد.
Keywords
