پژوهشنامه فلسفه دین (Feb 2020)
رویکرد ابن عربی در مواجهه با تقابل های معرفتی
Abstract
تقابلهای معرفتی در صورت پافشاری طرفین بر حقانیت خویش و باطل پنداشتن دیگر آراء و عقاید، غالباً به درگیری و نزاع ختم میشود و در صورت چشمپوشی یکی از آنها از عقیده خویش و پذیرفتن بیقیدوشرط دیگر عقاید، به حاکمیت و سلطۀ دیگران میانجامد. در این زمینه، ابنعربی راهکار سومی را برمیگزیند. او به رغم پایبندی به عقیده خود، به دیگر عقاید همچون فرصتی جهت تعالی و معرفت بیشتر مینگرد. در نظام فکری ابنعربی، هر موجودی به لحاظ هستیشناخت، مظهر اسم یا اسمائی از حق تعالی است و از حیث معرفتشناختی درک او از حق وابسته به میزان استعداد او در دریافت تجلیات الهی است. ابنعربی با گره زدن اختلاف آراء و عقاید به اختلاف استعدادها و تجلیات، ایدۀ دست نیافتنی بودن تمامِ حقیقت را پذیرفته است و این ایده میتواند از مهمترین مبانی او در نوع مواجهه با تقابلهای معرفتی باشد.