مطالعات جغرافیایی مناطق خشک (Jan 2024)
مدل‌سازی پوشش تاجی و تولید اولیه سطح زمین درسطح فرم‌های رویشی گیاهی در مراتع استان اردبیل
Abstract
هدف: با توجه به این‌که مراتع تحت تأثیرات عوامل محیطی قرار خواهند گرفت، از این رو پیش‌بینی پوشش تاجی و تولید اولیه سطح زمین برای رویارویی با تنش‌ها و مدیریت حالت توازن کربن و هم‌چنین تعادل بین عرضه و تقاضای محصولات مرتعی ضروری خواهد بود. هدف اصلی این مطالعه، تهیه نقشه پوشش تاجی و تولید اولیه سطح زمین فرم‌های رویشی گیاهی با استفاده از متغیر مستقل پستی و بلندی بود در مراتع استان اردبیل بود.روش و داده: ابتدا با در نظر گرفتن تیپ‌های گیاهی و عوامل‌محیطی، نمونه‌برداری در مرحله اوج رویش گیاهان از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ با استفاده از پلات‌های یک متر مربعی برداشت شد. برای تعیین مؤثرترین عامل محیطی در تغییرات پارامترهای گیاهی ذکر شده، از هم‌بستگی بین متغیرهای وابسته و مستقل استفاده شد. برای مدل‌سازی توسط مؤثرترین عامل نیز از معادله رگرسیونی خطی استفاده شد و نقشه‌ها شبیه‌سازی شد. صحت معادلات نیز با خطای جذر میانگین مربعات (RMSE) محاسبه شد.یافته‌ها: نتایج نشان‌داد عامل ارتفاع بیش‌ترین هم‌بستگی با متغیرهای وابسته را داشت. اختلاف میانگین برآورد شده از مدل با مقادیر اندازه‌گیری شده برای پوشش تاجی گندمیان برابر با ۱+٪، پهن‌برگان علفی ۱ ـ ٪، بوته‌ای‌ها ۱ ـ ٪، و کل ۲ ـ ٪ و این مقادیر برای تولید اولیه سطح زمین گندمیان ۱۱+ کیلوگرم در هکتار، پهن‌برگان علفی برابر با صفر، بوته‌ای‌ها ۱۳- و کل برابر با ۱۵۰+ کیلوگرم در هکتار بود.نتیجه‌گیری: پیش‌بینی پارامترهای مورد مطالعه برای مدیریت تعادل بین عرضه و تقاضای محصولات مرتعی دارای اهمیت است. می‌توان با در درست داشتن این معادلات برای مراتع استان اردبیل، در سال‌های آتی بدون تخریب مرتع (قطع و توزین) و تنها با اندازه‌گیری پوشش تاجی از عرصه، به پیش‌بینی دقیقی از تولید اولیه سطح زمین فرم‌های رویشی و کل دست یافت.نوآوری، کاربرد نتایج: در این مطالعه با استفاده از عوامل فیزیوگرافیک به عنوان متغیرهای مستقل، پوشش تاجی و تولید اولیه سطح زمین مربوط به فرم‌های مختلف رویشی گیاهان مدل‌سازی شده است. نقشه‌ها و مدل‌های ارائه شده می‌تواند برای پیش‌بینی و مدیریت تعادل بین عرضه و تقاضای تولید علوفه استفاده شود و در مدیریت پایدار پوشش گیاهی کمک نماید.
Keywords
