بررسی روند دبی و بار رسوب رودخانه مردق‌چای با استفاده از آزمون های ناپارامتری

Abstract

هدف از این بررسی، تحلیل روند تغییرات تدریجی و سریع دبی جریان و بار رسوب رودخانه‌ی مردق‌چای واقع در استان آذربایجان‌شرقی می‌باشد. در این راستا با استفاده از روش‌های ناپارامتری، داده‌های دبی و رسوب ایستگاه هیدرومتری قشلاق امیر در سه مقیاس زمانی سالانه، فصلی و ماهانه بررسی شده است. آزمون من-کندال اصلاح شده جهت تحلیل روند تغییرات تدریجی دبی و رسوب و آزمون تخمین‌گر شیب سِن برای تخمین شیب خط روند مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین از آزمون ناپارامتری پتیت برای بررسی تغییرات ناگهانی (سریع) سری زمانی دبی و رسوب رودخانه استفاده شده است. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد دبی سالانه، ماهانه و دبی فصل بهار، تابستان و زمستان دارای روند کاهشی معنی‌دار در سطح 5 درصد می‌باشد. داده‌های بار رسوب سالیانه و تمام فصول در ایستگاه مردق چای نیز دارای روند کاهشی معنی‌دار در سطح 5 درصد می‌باشد. همچنین روند کاهشی معنی‌دار رسوب در تمام ماه‌ها به جز ما‌ه‌های March، April و October وجود دارد. نتایج آزمون پتیت نشان می‌دهد. میانگین دبی سالانه در بازه­ی زمانی بعد از نقطه شکست (1998) به اندازه‌ی 45 درصد نسبت به بازه‌ی زمانی قبل از نقطه شکست کاهش داشته است. همچنین میانگین رسوب سالانه در بازه‌ی زمانی بعد از نقطه شکست (1996) حدود 52 درصد نسبت به بازه­ی زمانی قبل از آن کاهش یافته است. بر این اساس لازم است تا مدیران با اتخاذ استراتژی­های مناسب به مدیریت منابع آب حوضه در زمان­های آتی بپردازند چرا که کاهش دبی، پیامدهای جبران‌ناپذیر زیست محیطی در داخل حوضه بوجود خواهد آورد.

Keywords

• دبی و رسوب
• من-کندال اصلاح شده
• تخمین‌گر شیب sen
• آزمون پتیت
• استان آذربایجان‌شرقی